متن سوال:

متن پاسخ سؤال دوم:

ما در منابع تاریخی شیعه موردی را سراغ نداریم که حاکی از حضور عینی و فیزیکی امام علی علیه السلام و حسنین علیهما السلام در فتوحات خلفا باشد، بلکه در تاریخ اهل سنت نیز نقلی که بیانگر شرکت مستقیم امام علی علیه السلام در جنگ‌های خلفا باشد، نیست.
دخالت امیرالمومنین علیه السلام در لشکرکشی‌های نظامی، تنها در حد مشاوره و آن هم برای کاهش قتل و غارت و نیز حفظ اساس اسلام و مسلمین بود. در همه منابع دست اولی که شرح فتوحات مسلمانان در عهد خلیفه دوم آمده است به مشاوره‌های نظامی امیرالمومنین علیه السلام و به کار بستن آن راهنمایی‌ها توسط خلیفه اشاره شده است. به اعتراف تاریخ، آن حضرت با ابراز نظر مشورتی خود کاری کرد که این جنگ‌ها با کمترین خطر و کمترین تلفات به پایان برسد.
لذا اگر با آن حضرت مشورتی می‌شد ایشان با فهم و درایت کامل تمام جوانب کار را بررسی کرده و با در نظر گرفتن مصالح اسلام و مسلمین و همه مردم حتی با در نظر گرفتن مصلحت نسل آینده اظهارنظر می‌فرمودند. مثلا بعد از پیشروی نیروهای اسلام به سرزمین عراق، عده ای از خلیفه دوم خواستند که آن زمین‌های حاصلخیز را بین مسلمین تقسیم نماید و ملک شخصی افراد قرار دهد. خلیفه دوم پیرامون تقسیم سرزمین عراق از امیرالمومنین علیه السلام مشورت خواست، امام فرمود: تقسیم این زمین‌ها بین نسل کنونی مسلمانان، برای نسل‌های آینده سودی ندارد...
نقش امیر المومنین علیه السلام در کتب تاریخی مانند فتوح البلدان، تاریخ طبری، کتاب الفتوح و نهایة الارب آمده است و به ویژه در کتاب الفتوح که به تفصیل مشاوره‌های امیرالمومنین علیه السلام قید شده است.
برای اطلاعات بیشتر همچنین نگاه کنید به "فروغ ولایت"، اثر استاد جعفر سبحانی، ص ۲۸۳ و "علی از زبان علی (زندگانی امیرمومنان علیه السلام) " اثر استاد جعفر شهیدی و "امام امیرالمومنین علی (ع) از دیدگاه خلفا"، مهدی فقیه ایمانی، ص ۱۶۰ و دانشنامه روابط سیاسی حضرت علی علیه السلام با خلفا"، علی لباف، نشر منیر، ص ۱۴۹

إن‌شاءالله پاسخ سؤال سوم در شماره‌‌های بعدی مجله الکترونیک ۱۸۴۱ منتشر خواهد شد.