به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز
ابوالهیثم بن تیهان
نام پدرش مالک و لقبش تیهان بود. از تیره بنی زعور از بنی عبدالاشهل از قبیله اوس دانسته شده است. او پیش از اسلام اهلِ توحید و یگانهپرست بود گفته شده در همان زمان نیز از پرستش بتهابیزاری میجسته است (ابن جوزی- جلد اول).
او و اسعد بن زراره، نخستین کسانی از انصار بودند که اسلام آوردند و هردو در پیمان عقبه شرکت داشته است. او در تمام جنگهای بدر، احد، خندق و دیگر غزوات در کنار رسول خدا صلی الله علیه و آله جنگیده است. او با دو شمشیر میجنگید. از این رو، وی را ذوالسیفین خواندهاند. پس از شهادت عبدالله بن رواحه در جنگ موته، پیامبرصلی الله علیه و آله، ابوالهیثم را به جای او به کار سنجش محصول خرمای خیبر و گرفتن سهم یهودیان از آن محصول برگزید. ابوالهیثم جزو کسانی بود که پس از رحلت رسول اکرم صلی الله اله خلافت خلیفهی اول را قبول نکرد و پس از آن نیز درخواست او را مبنی بر ادامه مأموریتی که پیامبر صلی الله علیه و اله در سنجش محصول خرما به او سپرده بودند نپذیرفت. (ابن شبه – تاریخ المدینه المنوره – جلد اول)

از فضل بن شاذان نقل شده است که ابن تیهان از نخستین کسانی بود که بعد از رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله به سوی امیرالمومنین علیه السلام برگشت (ابن شبه – تاریخ المدینه المنوره – جلد اول). او را ازجمله ۱۲ مخالف خلافت خلیفهی اول برشمردهاند که در مسجد به او اعتراض کردند و در دفاع از حقانیت علی علیهالسّلام سخن گفت.
ابوالهیثم با استناد به سخن رسول خدا صلی الله علیه و اله که اهل بیت را همانند ستارگان آسمان دانسته بود، بر حقانیت امیرالمومنین علیهالسّلام و شایستگی وی برای خلافت تاکید کرد.
در زمان خلافت خلیفهی دوم برخی کارهایی که به او محول میشد را قبول کرد از جمله زمانی که، خلیفه دوم، در زمان خلافت خود حکم به تبعید یهودیان خیبر داد، ابن تیهان و چند تن دیگر را برای قیمت گذاری داراییهایشان و از جمله فدک نزد آنان فرستاد.
طبق سخن شیخ طوسی، ابن تیهان به همراه عمار بن یاسر از مردم برای امام علی علیه السلام بیعت میگرفتند و میگفتند: «با شما بیعت میکنیم بر اطاعت از خدا و سنت پیامبرش و اگر به آن پایبند نباشیم هیچ طاعت و بیعتی بر گردنتان نداریم و قرآن امام ما و امام شماست.»
وی در جنگ جمل و صفین در رکاب امیرالمومنین علیه السلام جنگید و گفته میشود در جنگ صفین پس از عمار کشته شده است و بعد از شهادتش امام بر وی نماز گذاشتند (انساب الاشراف – جلد سوم – صفحه ۱۷۷).
امیرالمومنین علیه السلام در کتاب نهج البلاغه از نداشتن یارانی چون او اظهار تأسف نموده، و از او یاد میکنند و میفرمایند: «اَین عمار؟ اَین «ابن تیهان»؟ و اَین ذوالشهادتین؟»

|