موضوع: خشم و غضب --- روش آن‌ها، روش ما

تازه معلوم نيست موضوعی که ما را به اين شدت عصبانی کرده‌است، چه‌قدر مهم بوده است! شايد چندان ارزش و اهميتی نداشت كه به‌خاطر آن غضبناك شويم. اندکی بعد که زمان می‌گذرد و به قول معروف آب‌ها از آسياب می‌افتد، از کرده و رفتار خود پشيمان مي‌شويم و فقط شرمندگی آن برای ما باقی می‌ماند.حال به اين بينديشيم كه چه شباهتی ميان رفتار ما و رفتار اماممان وجود دارد؟!
اگر هميشه و در لحظه‌ی خشم و غضب، خدا را فراموش نکنيم و او را حاضر و ناظر بر خود بدانيم، رفتارمان متفاوت می‌شود و ديگر از ما چنين حرکاتی سر نمی‌زند. بياييد اين بار، اگر باز عصبانی شديم و خشم بر ما غلبه كرد، عجله نکنيم و سريع عکس‌العمل نشان ندهيم. اين تأمل نمودن، ما را در گرفتن تصميمِ درست ياری می‌کند و هم فرصتی به طرف مقابل می‌دهد تا به آن‌چه کرده است، فکر کند.
در هنگام غضب، اگر ايستاده‌ايم بنشينيم. مقداری آب بنوشيم و خلاصه فضا را تغيير دهيم تا به خاطر فشار محيط يک عمل نا به جا از ما سر نزند. مبادا در اثر خشم و غضب به ديگران اهانت کنيم، تهمت بزنيم و حقی را ناحق کنيم.
مسلماً اول برای ما سخت است. اما کم کم با ممارست و تمرين به رفتارمان مسلط می‌شويم و می‌توانيم خود را کنترل کنيم. آن‌گاه است که توصيف امام در حق ما نيز صدق می‌کند، آن‌جا که فرمودند:
«... الَّذِینَ إِذَا غَضِبُوا لَمْ یَظْلِمُوا...»
كساني‌كه در هنگام غضب ظلم نمي‌كنند. (کافی، جلد ۳، صفحه ۱۸۸)
در آخر نيز نمونه‌ي عملی ديگری از امام صادق علیه‌السلام ذکر می‌کنيم باشد که راه گشای کار ما باشد.
يکی از حاجيان در مسير مکه، هميان محتوی هزار دينارش را گم کرد، در آن نزديکی شخصی را ديد که او را نمي‌شناخت. حاجی خيال کرد آن فرد کيسه‌ي او را برداشته است. آن فرد حضرت صادق علیه‌السلام بود. نزد حضرت رفت و گفت: «هميانم را تو برداشته‌ای که در آن هزار دينار بود. آن را به من پس بده.» امام صادق علیه‌السلام سکوت اختيار کردند و او را به منزل بردند و هزار دينار به او دادند. حاجی خوشحال به منزل خود بازگشت و ديد هميانش در منزل جا مانده است. بسيار شرمنده شد. به حضور حضرت رفت و با کمال شرمندگی از ايشان عذرخواهی کرد و پول را به حضرت داد. ولی آن بزرگوار پول را از او نگرفتند و فرمودند:
«شَيئیْ خَرُجُ مِنً يُدی لا يُعْد اِلَیُّ.»
چيزی که از دستم خارج شد (عطا كردم)، ديگر به من باز نمی‌گردد.