[1] البقرة (2) آیه 255
ترجمه: نه خوابى سبك او را فرو مى گيرد و نه خوابى گران.
[2] کون العناصر و العنصریات بمنزلة حجر المثانه باعتبار حقارتها و تفاسدها بالنسبة الی السبع الشداد لاینافی کون الانسان المتولد منها خلیفة الله فی الارض و مظهر اسمائه و مجلی صفاته و مخلوقاً لله و لاجل الاشیاء؛/ شرح منظومه جلد3 صفحه 526
[3] سنگ مثانه، کنایه از کوچکی است.
[4] الإسراء (17) آیه 1
ترجمه: منزّه است آن [خدايى] كه بنده اش را شبانگاهى از مسجد الحرام به سوى مسجد الأقصى سِیر داد.
[5] الأمالی، الشیخ الصدوق، ص ٣71؛ کمال الدین وتمام النعمة، الشیخ الصدوق، ص ١٦٠ ؛ قصص الأنبیاء، قطب الدین الراوندی، ص ٢٨٢ ؛ الجواهر السنیة، الحر العاملی، ص ١١٣؛ البرهان، السید هاشم البحرانی، ج ٣، ص ٢٥٩؛ بحار الأنوار، العلامة المجلسی، ج ١٤ ، ص ٢٨٥ و همچنین در منابع اهل‌تسنن: تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج ٤٧ ، ص ٣٨١؛ البدایة والنهایة، ابن کثیر، ج ٢، ص ٩٣ ؛ قصص الأنبیاء، ابن کثیر، ج ٢، ص ٤١٨ ؛ الدر المنثور، السیوطی، ج ٤، ص ٥
[6] الرعد (13) آیه 29
ترجمه: خوشا به حال‌شان، و خوش سرانجامى دارند.
[7] الأنوار الساطعة، الشیخ غالب السیلاوی، ص ٣٧٧ به نقل از شجرة الطوبی، ص ٢٢٣ طبع: مکتبة الحیدریه.
[8] خَرَجَ النَّبِيُّ صَلَّى‌اللَّهُ‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ وَ هُوَ آخِذٌ بِيَدِ فَاطِمَةَ عَلَيْهَاالسَّلَامُ فَقَالَ مَنْ عَرَفَ هَذِهِ فَقَدْ عَرَفَهَا وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهَا فَهِيَ فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ وَ هِيَ بَضْعَةٌ مِنِّي وَ هِيَ قَلْبِي وَ رُوحِيَ الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيَّ فَمَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِي وَ مَنْ آذَانِي فَقَدْ آذَى اللَّهَ.
ترجمه: روزی پیامبر صَلَّى‌اللَّهُ‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ در حالی که دست فاطمه عَلَیهِاالسَّلَامُ را در دست گرفته بود، گفت: هرکس این دختر را می‌شناسد که می‌شناسد و هر کس که نمی‌شناسد، بداند که او دختر محمّد است و او پاره‌ای از وجود من است، و قلب و روح من است. پس هرکس او را آزار دهد، مرا آزرده است و هرکس مرا بیازارد، خدا را آزرده است. به نقل از بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج43، ص: 54 و كشف الغمة في معرفة الأئمة (ط - القديمة)، ج1، ص: 466 و در منابع اهل‌تسنن: الفصول المهمة في معرفة الأئمة، ابن الصباغ، ج ١، ص ٦٦٣ و ص ٦٦٥
[9] مناقب آل أبي طالب، ابن شهر آشوب، ج ١، ص ١٨٣ ؛ تفسیر المحیط الأعظم، السید حیدر الآملی، ج ١ ص ٢٦٧؛ عوالی اللئالی، ابن أبی جمهور الأحسائی، ج ٤، ج ١٢١ ؛ بحار الأنوار، العلامة المجلسی، ج ١٨ ، ص ٢٧٨ و ج ٦٥ ، ص ٢٧. تفسیر کنز الدقائق، محمد المشهدی، ج ١، ص ١٢٦ و در منابع اهل‌تسنن: تفسیر الرازی، فخر الدین الرازی، ج ٦، ص ٢١٣ ؛ تفسیر البحر المحیط، الأندلسی؛ ج ٤، ص ٢٦٣ ؛ المواقف، الإیجی، ج ٣، ص ٣٤٠ ؛ شرح المواقف، القاضي الجرجانی، ج ٨، ص ٢٢٦؛ إمتاع الأسماع، المقریزی، ج ٣، ص ١١٩ ؛ کشف الخفاء، العجلونی، ج ٢، ص ١؛ ینابیع المودة لذوی القربی، القندوزی، ج ١، ص ٤٦
[10] حدیث شریف کساء، عوالم العلوم ج ١١ ، ص ٩
[11] عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ‌السَّلَامُ أَنَّهُ قَالَ: إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ اللَّيْلَةُ فَاطِمَةُ وَ الْقَدْرُ اللَّهُ فَمَنْ عَرَفَ فَاطِمَةَ حَقَّ مَعْرِفَتِهَا فَقَدْ أَدْرَكَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ وَ إِنَّمَا سُمِّيَتْ فَاطِمَةَ لِأَنَّ الْخَلْقَ فُطِمُوا عَنْ مَعْرِفَتِهَا؛/ بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج43، ص: 65
[12] عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ عَنْهُ صَلَّى‌اللَّهُ‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ قَالَ: لَوْ لَمْ يُخْلَقْ عَلِيٌّ مَا كَانَ لِفَاطِمَةَ كُفْوٌ؛/ بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج40، ص: 77 و با همین مضمون {الْمُفَضَّلُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَیهِ‌السَّلَامُ قَالَ: لَوْ لَا أَنَّ اللَّهَ تَعَالَى خَلَقَ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ لَمْ يَكُنْ لِفَاطِمَةَ كُفْوٌ فِي وَجْهِ الْأَرْضِ آدَمُ فَمَنْ دُونَهُ.}؛/ مناقب آل أبي طالب عليهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج2، ص: 181
[13] َ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَیهِ‌السَّلَامُ قَالَ: «أَوَّلُ مَا يُتْحَفُ بِهِ الْمُؤْمِنُ فِي قَبْرِهِ أَنْ يُغْفَرَ لِمَنْ تَبِعَ جَنَازَتَه»
ترجمه: اولین تحفه‌ای که به مؤمن در قبرش داده می‌شود (و باعث خشنودی خاطر او می‌شود) اینست که به او خبر می‌دهند که گناهان کسانی که او را تشییع کرده بودند بخشیده شد؛ به نقل از کتاب المؤمن، حسین بن سعید اهوازی، ص ٦٥، من لا یحضره الفقیه، الشیخ الصدوق، ج ١، ص ١٦٢ ؛ و با اختلاف کم: الکافی، الشیخ الکلینی، ج ٣. ص ١٧٣ ؛ تهذیب الاحکام، الشیخ الطوسی، ج ١، ص ٤٥٥
[14] عبارت "وَ لَا تُعْلِمْ أَحَداً" در وصیّت‌نامه‌ی شفاهی حضرت زهرا عَلَيْهِاالسَّلَامُ به امیرالمؤمنین عَلَيْهِ‌السَّلَامُ و همچنین در وصیّتی که به صورت مکتوب بالای سر آن حضرت بوده، آمده است:
وصیّت‌نامه شفاهی: عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ‌السَّلَامُ قَالَ: لَمَّا قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى‌اللَّهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ رَأَتْ فَاطِمَةُ عَلَيْهِاالسَّلَامُ رُؤْيَا طَوِيلَةً بَشَّرَهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى‌اللَّهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ بِاللُّحُوقِ بِهِ وَ أَرَاهَا مَنْزِلَهَا فَلَمَّا انْتَبَهَتْ قَالَتْ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ‌السَّلَامُ إِذَا تُوُفِّيتُ لَا تُعْلِمْ أَحَداً إِلَّا أُمَّ سَلَمَةَ وَ أُمَّ أَيْمَنَ وَ فِضَّةَ وَ مِنَ الرِّجَالِ ابْنَيَّ وَ الْعَبَّاسَ وَ سَلْمَانَ وَ عَمَّاراً وَ الْمِقْدَادَ وَ أَبَا ذَرٍّ وَ حُذَيْفَةَ وَ قَالَتْ إِنِّي أَحْلَلْتُكَ أَنْ تَرَانِي بَعْدَ مَوْتِي فَكُنْ مِنَ النِّسْوَةِ فِيمَنْ يُغَسِّلُنِي وَ لَا تَدْفِنِّي إِلَّا لَيْلًا وَ لَا تُعْلِمْ أَحَداً قَبْرِي؛ / بحار الانوار، العلامة المجلسی، ج ٧٨، ص ٣١٠. و با اختلاف: دلائل الامامة، محمد بن جریر الطبری، ص ١٣٣؛ بحار الانوار، العلامة المجلسی، ج ٤٣، ص ٢٠
وصیّت‌نامه کتبی: عَنِ ابْنِ عَبَّاس.........فَكَشَفَ عَلِيٌّ عَنْ وَجْهِهَا فَإِذَا بِرُقْعَةٍ عِنْدَ رَأْسِهَا فَنَظَرَ فِيهَا فَإِذَا فِيهَا بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ هَذَا مَا أَوْصَتْ بِهِ فَاطِمَةُ بِنْتُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى‌اللَّهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ أَوْصَتْ وَ هِيَ تَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ أَنَّ الْجَنَّةَ حَقٌّ وَ النَّارَ حَقٌّ وَ أَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيها وَ أَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ يَا عَلِيُّ أَنَا فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ زَوَّجَنِيَ اللَّهُ مِنْكَ لِأَكُونَ لَكَ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ أَنْتَ أَوْلَى بِي مِنْ غَيْرِي حَنِّطْنِي وَ غَسِّلْنِي وَ كَفِّنِّي بِاللَّيْلِ وَ صَلِّ عَلَيَّ وَ ادْفِنِّي بِاللَّيْلِ وَ لَا تُعْلِمْ أَحَداً وَ أَسْتَوْدِعُكَ اللَّهَ وَ أَقْرَأُ عَلَى وُلْدِيَ السَّلَامَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة.
ترجمه: آن‌گاه حضرت علی بن ابی طالب عَلَيْهِ‌السَّلَامُ صورت مبارک فاطمه عَلَيْهِاالسَّلَامُ را باز کرد رقعه‌ای نزد سر آن بانوی معظّمه یافت که در آن نوشته بود: بسم الله الرّحمن الرّحیم، این وصیّتی است که فاطمه دختر پیغمبر صَلَّى‌اللَّهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ خدا کرده است: فاطمه شهادت می‌دهد که خدایی جز خدای یگانه وجود ندارد، حضرت محمّد صَلَّى‌اللَّهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ بنده و پیامبر خدا می‌باشد. بهشت بر حق و دوزخ بر حق است، قیامت خواهد آمد و شکّی در آن نخواهد بود، خداوند کلیه افرادی را که در قبرها مدفونند بر خواهد انگیخت. یا علی! من فاطمه دختر حضرت محمّد صَلَّى‌اللَّهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ می‌باشم. خدا مرا در دنیا و آخرت برای تو تزویج نمود. یا علی! تو از دیگران برای (غسل و کفن) من مقدّم هستی، مرا حنوط کن، و غسل بده، و شبانه مرا دفن کن، و شبانه بر بدنم نماز بگزار، و شبانه مرا به خاک بسپار، و احدی را آگاه ننمای، و من تو را به خداوند می سپارم، و سلام مرا تا قیامت به فرزندانم برسان! به نقل از منابع شیعی: المنتخب، فخر الدین الطریحی، ص 114 و بحار الأنوار، العلامة المجلسی، ج ٤٣، ص ٢١٤ و در منبع اهل‌تسنن: مقتل الحسین، الخوارزمی، ج ١، ص ١٣١
[15] جایی که در آن غسل کنند. به نقل از فرهنگ لغت معین
[16] عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَلَیهِ‌السَّلَامُ «.... فَلَمَّا قُبِضَ وَ نَالَهَا مِنَ الْقَوْمِ مَا نَالَهَا لَزِمَتِ الْفِرَاشَ وَ نَحَلَ جِسْمُهَا وَ ذَابَ لَحْمُهَا وَ صَارَتْ كَالْخَيَال....»
ترجمه: پس از رحلت پیامبر اکرم صَلَّى‌اللَّهُ‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ مصائب زیادی از طرف این امّت به حضرت فاطمه زهرا عَلَیهِاالسَّلَامُ رسید. تا این‌که در بستر شهادت قرار گرفت و جسمش ضعیف و نحیف گردید تا این‌که همانند شبحی گشت. به نقل از بحار الأنوار، العلامة المجلسی، ج ٧٨ ، ص ٢٨٢ ؛ مستدرک الوسائل، المیرزا. النوری، ج ٢، ص ٣٦١ ؛ بیت الأحزان، محدث القمی، ص ١٦٦؛ دعائم الإسلام، القاضی النعمان المغربی، ج ١، ص ٢٣٢
