«مُتَفَضِّلٌ عَلَى جَمِيعِ مَنْ بَرَأَهُ مُتَطَوِّلٌ عَلَى جَمِيعِ مَنْ أَنْشَأَهُ»
«افزونی بخش بر آفریدگان و بخشنده ی بر همه ی موجودات است.»
خداوند متعال بر همه ی موجوداتی که آن‌ها را نَه از چیزی آفرید، «تفضّل» می‌کند. تفضّل می‌کند یعنی حقوق نمی‌دهد؛ بلکه به لطف ابتدا می‌کند.
تفضّل و فضل، ابتدای به لطف و بدون سابقه است؛ بدون این‌که بنده استحقاق داشته باشد و طلبکار باشد، خداوند لطف کرده است.
«بَرَأَهُ» به این معناست که نَه از چیزی آفرید. خلق ممکن است که مصالح و وسیله داشته باشد؛ امّا بدع مصالح ندارد.
«بَرَأَ» و «بَدَعَ» به معنای این است که سابقه ندارد و «بَرَأَ» هم همین‌طور است که اسم فاعلش می‌شود «باری». «باری‌تعالی» درواقع «بارئ» تعالی است.
خداوند می‌فرماید: ﴿ هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ... ﴾(1) .«مُتَطَوِّلٌ عَلَى جَمِيعِ مَنْ أَنْشَأَهُ» : «طَول» یعنی نعمت دادن.
«مُتَطَوِّلٌ» یعنی خدا قبول کرده که بر همه‌ی کسانی که آن‌ها را انشاء کرده، نعمت دهد. «إنشاء» به معنای بی‌سابقه خلق کردن است.
یک خلق و دیکته داریم و یک انشاء داریم. دیکته به معنای این است که از روی جملات قبلی می‌نویسیم، ولی انشاء یعنی بدون سابقه خلق می‌کنیم و ابتدا می‌کنیم.
خداوند تفضّل می‌کند بر همه‌ی موجودات که بدون سابقه آفریده و متطوّل است. اوّلین نعمت خداوند، نعمت هستی است؛ سپس بر نعمت‌هایی که فرع بر هستی است، ادامه می‌دهد. آن نعمت‌ها شامل: علم، قدرت، حیات، سمع، بصر، کمال ... هستند. همه‌ی این‌ها صفاتی هستند که فروع کمال اصلی هستند و کمال اصلی، همان نعمتِ هستی است.
والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه
منابع:
1) الحشر (59): 24.
 |