«وَ خَلَقَ مَا خَلَقَ بِلَا مَعُونَةٍ مِنْ أَحَدٍ وَ لَا تَكَلُّفٍ وَ لَا احْتِيَالٍ. أَنْشَأَهَا فَكَانَتْ وَ بَرَأَهَا فَبَانَتْ»

«و آفریدگان را بدون یاور و رنج و چاره‌جویی، هستی بخشیده است. جهان با ایجاد او موجود و با آفرینش او پدیدار شده است.»
«وَ خَلَقَ مَا خَلَقَ بِلامَعُونَةٍ مِنْ أَحَدٍ»: و آفرینش را بدون کمک از کسی آفرید. از کسی کمک نگرفت و خودش تنها آفریده.
«وَلا تَکلُّفٍ»: تَکلُّف، کلفت و تکلیف؛ یعنی سنگینی. خداوند متعال بدون این‌که برایش سنگین باشد، آفرید. وقتی می‌گویند خودت را به تکلّف نینداز، یعنی به‌زحمت نینداز.
خداوند متعال آفرینش را آفرید، بدون کمک گرفتن از کسی و هم بدون زحمت. برای خداوند خلقت آسمان‌ها و زمین، با خلقت یک کرم خاکی یا خلقت یک اتم، هیچ تفاوت، تکلّف و زحمت ندارد؛ چراکه خلقت خدا با «کن» انجام می‌شود:
﴿ إِذا أَرادَ شَیئاً أَنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ ﴾(1) : ﴿ چون به چیزی اراده فرماید، کارش این بس که می گوید: «باش»؛ [بی درنگ] موجود می شود. ﴾
«وَ لَا احْتِيَالٍ»: احتیال از حیله گرفته می‌شود؛ یعنی اندیشه، فکر، طراحی و نقشه‌ریزی. خداوند متعال خلقت را به زحمت انجام نداده و هم احتیاج به این‌که اندیشه و فکر و طراحی کند، ندارد. هم کمک ندارد، و هم تکلّف و زحمت ندارد.
کار خداوند این‌گونه است که: «أَنْشَأَهَا فَكَانَتْ» : «تا ایجاد کرد، جهان ایجاد شد». «أَنْشَأَهَا» انشاء یعنی خلق بدون سابقه.
«وَ بَرَأَهَا فَبَانَتْ»: خداوند متعال بدون سابقه آفرید. «بارئ» یعنی خالق بدون سابقه. خداوند جهان را بدون مصالح و ماده، آفرید.
«فَبَانَتْ»: به‌یک‌باره آفرینش روشن شد؛ بدون فکر و خیال. هم ایجاد کرده و هم موجودات از هم مشخص‌شده‌اند.

والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه

منابع:

1) یس: 82.