«بِیَدِهِ الْخَیْرِ وَ هُوَ عَلَی کُلِّ شَیْءِ قَدِیرٌ»

«به دست توانای اوست تمام نیکی و هموست بر هر چیز توانا.»
«بِیدهِ الخَیرِ» از جملاتی است که حضرت در ستایش می‌گفتند و نتیجه‌ی ستایش‌های قبلی است. چون همه‌ی کارها از برای خداست، «لَهُ الْمُلْکُ»: پادشاهی برای خداست و سپس «بِیدهِ الخَیرِ»: همه‌ی خیر به دست اوست. از هرکجای عالم هر خیری به ما برسد، از ناحیه‌ی خداوند و به‌وسیله‌ی او رسیده؛ ولو این‌که هزاران واسطه داشته باشد که دارد؛ چراکه همه‌ی این واسطه‌ها به خداوند متعال منتهی می‌شوند.
«ید» در اصطلاح قرآن و روایات و دین، نماینده‌ی قدرت است. ﴿ یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ ﴾(1)یعنی «قُدرَةُ اللهِ فَوقِ قُدرَتِهِم».
دست مرکز تجمّع قدرت است و کار فیزیکی به‌وسیله‌ی دست انجام می‌شود. لذا دست نماینده‌ی قدرت است.
«بِیدهِ الخَیرِ»: تمام خیر و خوبی‌هایی که به ما می‌رسد، در اثر قدرت خداست. الف و لام «اَلخَیر»، هم عهد و هم استغراق است.
از این جمله حصر هم فهمیده می‌شود؛ یعنی همه‌ی خیرات فقط به دست اوست. چون همه‌ی خیر به دست اوست، همه‌ی جود هم به دست اوست.
پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و ائمّه علیهم السّلام به ما آموخته‌اند که اگر کسی به ما خیری رساند و محبّتی کرد، ابتدا «اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ العَالَمِینَ» و «لَهُ الْحَمْدُ وَ لَهُ الْخَیرُ وَ بِیَدِهِ الْخَیرِ» می‌گوییم و سپس از کسی که واسطه‌ی رساندن خیر به ما شده، تشکر می‌کنیم.
«بِیَدِهِ الْخَیرِ» به این معناست که تمام خیر به قدرت خداست و از طریق قدرت خدا به ما ساری و جاری می‌شود.
«وَ هُوَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»: قدرت خدا شامل است و بر «کُلِّ شَیْءٍ» احاطه دارد. به اشیا و موجودات جهان، شَیءٍگفته می‌شود.
«شَیْءٍ» از مشیت گرفته‌شده ،یعنی«اَلمَشِئُ وُجودُهُ» چیزی که وجودش از جانب خداوند خواسته‌شده است. به خداوند متعال هم شَیءٍگفته می‌شود، امّا «شَیْءٌ لَا کَلْأَشْیَاءِ». خداوند مانند اشیای دیگر نیست که تشبیه شود. خداوند شَیءٍاست؛ ولی نه مثل اشیای دیگر. پس چرا به خدا می‌گوییم شَیءٍ؟
این که به خدا شَیءٍ می‌گوییم، از باب خناق لفظ و ضیق لفظ است؛ یعنی لفظ دیگری نداریم.

والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه
 

منابع:

1) الفتح (48): 10.