از مدينه تا غدير، قسمت چهارم
|
به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز
از مدينه تا غدير، قسمت چهارم
ادامه مطلب از شماره قبل
نزول آيه ابلاغ
زمانى كه به محل غدير خم رسيدند مصادف با روز پنجشنبه بود، روز هيجدهم ماه ذى الحجه {12}، در اين هنگام جبرئيل با آيه حفظ و صيانت بر پيامبر خدا صلى الله عليه وآله وسلم نازل گرديد و اين آيه را آورد كه:
يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربّك و ان لم تفعل فيما بلغت رسالته و اللّه يعصمك من الناس {13}
امين وحى، از طرف خداوند به پيامبرصلى الله عليه وآله وسلم امر كرد تا على عليه السّلام را ولى و امام معرفى كرده و وجوب پيروى و اطاعت از او را به خلق ابلاغ كند.
محدث و مفسر قرآن عبداللّه بن عباس، پسرعموى پيامبرصلى الله عليه وآله وسلم و على عليه السلام، مى گويد: «خداى متعال به محمّد صلى الله عليه وآله وسلم فرمان داد تا على عليه السّلام را به عنوان ولى و سرپرست مردم منصوب نموده، ولايت او را به اطلاع همگان برساند.اما پيامبرصلى الله عليه وآله وسلم از آن مى ترسيد كه بگويند پسرعمويش را براى حكومت بر مردم انتخاب كرده و از او حمايت مى كند و با اين سخنان بر او طعنه زنند.» {14}
پيامبر خداصلى الله عليه وآله وسلم تأخير در ابلاغ فرمان الهى را جايز ندانست، چه اين كه علاوه بر فرمان صريح و مؤكد از سوى حق تعالى، خداوند به پيامبرش وعده داد كه او را در انجام اين مهّم از آزار و مزاحمت دشمنان و منافقان دور بدارد.
به راستى كدام يك از مأموريت هاى حضرت اين گونه بود كه اگر حضرت آن را به انجام نرساند، گويا رسالت عظيم خدا را ابلاغ نفرموده است؟!
آراى مفسران ذيل آيه ابلاغ
در كتاب هاى بسيارى از دانشمندان اهل سنت و همه كتب معروف شيعه اعم از تفسير، حديث و تاريخ آمده كه اين آيه در غدير خم و در شأن على عليه السلام نازل شده است كه براى نمونه به چند مورد اشاره مى كنيم:
فخر رازى مى گويد: «مفسران درباره سبب نزول اين آيه چند نظر اظهار داشته اند... تا آن جا كه گويد اين آيه درباره فضيلت على بن ابى طالب نازل شده است.» {15} سيوطى گويد: «در اين آيه به روز غدير خم درباره على بن ابىطالب بر حضرت رسول صلى الله عليه وآله وسلم نازل شده است.»{16}
شيخ محمّد عبده گويد: «اين آيه به روز غدير خم درباره على بن ابى طالب نازل شده است.» {17}
اعلام توقف
دستور توقف از طرف پيامبرصلى الله عليه وآله وسلم به همراهان داده شد. مسلمانان با صداى بلند آن هايى را كه در پيشاپيش قافله در حركت بودند به بازگشت دعوت كردند و مهلت دادند تا عقب افتادگان نيز برسند. مؤذن پيامبرصلى الله عليه وآله وسلم مردم را به نماز ظهر دعوت كرد.
مردم آماده نماز شدند.{18} بعد از نماز مردم قصد برگشت به خيمه هاى خود را داشتند؛ اما پيامبرصلى الله عليه وآله وسلم به آن ها اطلاع دادند كه بايد براى شنيدن يك خبر مهم خود را آماده كنند.{19}
پيامبرصلى الله عليه وآله وسلم دستور دادند تا خار و خاشاك زير درختان آن جا جمع {20} و شاخه هاى اضافه درختان كه تا سطح پايين آمده بود، قطع شود تا بر سر مردم اصابت نكند {21}
ان شاء الله ادامه این مطلب در شماره بعد منتشر خواهد شد.
منابع:
12- جویینى، فرائد السمطین، باب دوازدهم؛ سیوطى، الدر المنثور، جلد 2، صفحه 298؛ امینى، الغدیر، جلد 1، صفحه 215.
13- المائده / 67.
14- طبرسى، مجمعالبیان، جلد 3، صفحه 382؛ حسكانى، شواهد التنزیل، جلد 1، صفحه 256؛ عیاشى، تفسیر، جلد 1، صفحه 360؛ الامینى، الغدیر، جلد 1، صفحه 377 _223 _219.
15- فخر رازى، التفسیر الكبیر، ج 12، صفحه 48.
16- سیوطى، الدر المنثور، جلد 2، صفحه 298.
17- رشیدرضا، المنار، جلد 6، صفحه 384. می توان به منابع زیر نیز اشاره كرد: قندوزى حنفى، ینابیع الموده، صفحه 120؛ واحدى نیشابورى، ابوالحسن، اسباب نزول، صفحه 135؛ جوینى، فرائد السمطین، باب 12؛ عاملى، عبدالحسین، شرف الدین، الفصول المهمه، صفحه 137.
18- ابن صباغ مالكى، الفصول المهمه، جلد 1، صفحه 240.
19- هندى، كنز العمال، جلد 13، صفحه 104؛ خوارزمى، المناقب، صفحه 154؛ الامینى، الغدیر، جلد 1، صفحه 31.
20- هندى، كنز العمال، جلد 13، صفحه 104؛ نیشابورى، المستدرك، جلد 3، صفحه 109 و 533؛ هیثمى، ابابكر، مجمع الزوائد، جلد 9، صفحه 105؛ ابن كثیر، السیرة النبویة، جلد 4، صفحه 414.
21- الامینى، الغدیر، جلد 1، صفحه 47.
|
تاریخ درج: 01/05/1393 | کد مطلب: 12 | تعداد نظرات: 0 | تعداد بازدید: 1856