درسی از خطابه ی غدیر
به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز
خلافت، حقّ علی علیه السّلام
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله در انتهای بخش دوم خطابه مي فرمايند: با وجود همه ي اين ها، خدا از من راضي نمي شود مگر آن چه را در حقِّ علي عليه السلام نازل کرده را ابلاغ کنم. حقّ امامت، خلافت، وصايت و ولايتِ علي عليه السّلام ،حقّي است که اگر ابلاغ نکنم، رسالتم را انجام نداده ام.
همان گونه که بیان شد، پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله در ابتدای بخش دوم خطابه فرمودند:
«يا أَيُهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّك ــ في عَلِي يَعْني فِي الْخِلاَفَةِ لِعَلِي بْنِ أَبي طالِبٍ» :
«ای فرستاده‌ی ما! آن چه از سوی پروردگارت درباره‌ي علی و جانشینی او بر تو فرو فرستادیم به مردم برسان .»
اما در انتهای همین قسمت می فرمایند:
« يا أَيُّهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ - في حَقِّ عَلِي - وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ »
«ای پیامبر! آن چه -در حق علی - از سوی پروردگارت بر تو فرود آمده، ابلاغ کن وگرنه رسالت خداوندی را به انجام نرسانده‌ای .»
در‌آن جا خلافت علي عليه السّلام و در اين جا حقّ علي عليه السّلام را مي فرمایند. در حقیقت پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله دو تعبير را بیان می‌فرمایند:
تعبیر اول خلافت علي بن ابيطالب عليه السّلام است و تعبیر دوم اين است که خلافت، حقّ علي عليه السّلام است و حقّ هیچ کس ديگری نيست؛ زیرا حقّ در مقابل باطل است. پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله در ابتدای بخش سوم خطابه نکته اي را بیان می‌فرمایند که از‌آن معلوم مي شود خدا بايد امام را نصب کند:
« فاَعْلَمُوا مَعاشِرَ النّاسِ ذالِكَ فيهِ وَافْهَموهُ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ قَدْ نَصَبَهُ لَكُمْ وَلِيّاً وَإِماماً» :
«هان مردمان ! بدانید این آیه درباره‌ی اوست . ژرفای آن را بفهمید و بدانید که خداوند او را سرپرست و امام شما قرار داده. »
حضرت می فرمایند که فکر نکنيد علي عليه السّلام را من براي شما وليّ و امام قرار داده ام، نشانه و علامت امامت را من از خزانه ي وحي آورده ام.
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله در این عبارت، سه عنوان براي امامت به کار برده اند:
الف) أنَّ اللَّهَ قَدْ نَصَبَهُ
ب) وَلِيّ
ج) إمام
پيامبراکرم صلي الله عليه و آله در ادامه مفروض الطاعة بودن علی علیه السلام را بیان نموده ومی‌فرمایند اطاعت ایشان بر همه واجب است:
فَرَضَ طاعَتَهُ عَلَى الْمُهاجِرينَ وَالْأَنْصارِ وَ عَلَى التّابِعينَ لَهُمْ بِإِحْسانٍ، وَ عَلَى الْبادى وَالْحاضِرِ، وَ عَلَىالْعَجَمِىِّ وَالْعَرَبىِّ، وَالْحُرِّ وَالْمَمْلوكِ وَالصَّغيرِ وَالْكَبيرِ، وَ عَلَىالْأَبْيَضِ وَالأَسْوَدِ وَ عَلي كُلِّ مُوَحِّدٍ »
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله اين اطاعت را بر حاضرين و غايبين، مهاجرين و انصار، عَجَم و عرب، صغير و کبير و بر یکتاپرستان واجب دانسته اند.
لذا هر کسی که گفت: « أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ » وليّ و سرپرست به حقّ او تا بي نهايت، علي بن ابيطالب عليه السلام است.
مرحوم علامّه طباطبايي -که مشهور است در استفاده ی از آيات قرآن در بحث ولايت و امامت استاد است- ذیل آيه 124سوره‌ی بقره ﴿ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماما﴾ می‌گوید:از اين جمله برداشت مي شود که امامت به جعل الهي است و به انتخاب و شورا نيست.
جایگاه ولایت
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله درقسمت سوم خطابه می‌فرماید:
« إِنَّهُ آخِرُ مَقامٍ أَقُومُهُ فى هذا الْمَشْهَدِ، فَاسْمَعوا وَ أَطيعوا وَانْقادوا لاِمْرِاللَّهِ رَبِّكُمْ»
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله می‌فرمایند که اين آخرين مرتبه ای است که براي شما صحبت مي کنم؛ پس بشنويد و اطاعت کنيد و نسبت به فرمان پروردگار گردن نهيد.
حُرِّ بن يزيد رياحی وقتي خدمت امام حسين عليه السلام آمد، عرض کرد: آيا مي توانم توبه کنم؟امام فرمودند: « الله يغفرك ».
هرگاه کسي براي عذر خواهي نزد ائمه عليهم السلام ؛ ایشان رسیده است فرموده اند: « الله يغفرك ».این فرمایش از نظر اخلاقِ توحيدي، مسئله ي جالبی است.
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله در ادامه می فرمایند:
« فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ هُوَ مَوْلاكُمْ وَإِلاهُكُمْ، ثُمَّ مِنْ دونِهِ رَسولُهُ وَنَبِيُّهُ الْمخاطِبُ لَكُمْ، ثُمَّ مِنْ بَعْدي عَلي وَلِيُّكُمْ وَ إِمامُكُمْ بِأَمْرِاللَّهِ رَبِّكُمْ، ثُمَّ الْإِمامَةُ في ذُرِّيَّتي مِنْ وُلْدِهِ إِلي يَوْمٍ تَلْقَوْنَ اللَّهَ وَرَسولَهُ. لاحَلالَ إِلاّ ما أَحَلَّهُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَهُمْ، وَلاحَرامَ إِلاّ ما حَرَّمَهُ اللَّهُ عَلَيْكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ هُمْ،»
براي اين که جايگاه مولويّت پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و اميرالمؤمنين عليه السلام از جانب خدا اثبات شود، مي فرمايند: خدا، هم الله و هم سرپرست شماست و بعد از خدا سرپرست شما، منم که با شما صحبت مي کنم و بعد از من ،علي عليه السلام به امر خدا وليّ و امام شماست.
حلال چیزی است که خدا و رسولش و ائمه عليهم السلام حلال بدانند و حرام چیزی است که خدا و رسولش و ائمه عليهم السلام حرام بدانند.
ايشان، ملاک حلّيت و حرمت اند. امامت، مقامي است که حلال خدا را حلال مي کند و حرام خدا را حرام مي کند.
امام علیه السلام همان کسي است که در زیارت آل یاسین میخوانیم: «فَالْحَقُّ مَا رَضِيتُمُوهُ وَ الْبَاطِلُ مَا سَخِطْتُمُوهُ»
|
تاریخ درج: 29/08/1393 | کد مطلب: 2 | تعداد نظرات: 0 | تعداد بازدید: 1749