درسی از خطابه

به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز عبودیت یکی از فرازهای بسیار پر معنا در خطابه ی غدیر این عبارت است " َ أُقِرُّ لَهُ عَلَى نَفْسِي بِالْعُبُودِيَّة". من به عبودیت خداوند اقرار و اعتراف می کنم و با صدای رسا، بندگی خود را اعلام می کنم. در مقابل عبودیت، ربوبیت خدا است. هر قدر انسان احساس عبودیت بیشتری داشته باشد، ظهور ربوبیت خدا در او نیز افزایش می یابد. " العبوديّة جوهرة كنه ها الرّبوبيّة" (1). عبودیت گوهری است که تار و پودش ربوبیت است. این ربوبیت هم دارای دو معنا است. یکی این که وقتی انسان عبد شد، رب دیگر مخلوقات می شود (ولایت در تکوین). هر چقدر ما عبد خدا باشیم، در واقع اراده و مشیت و نگاه و تصمیم و همه این ها را از دست می دهیم و در اراده و  مشیت خداوند فانی می شویم، پس تصمیمی که بر جان ما حکومت می کند، تصمیم خداوند است. لذا ما هم می توانیم بر اطراف حکومت کنیم، که این حکومت بر اطراف  بر اساس و توسط حکومت خدا بر آنهاست. معنای دیگر ربوبیت نیز همان درک و حقیقت مربوبیت واقعی خود است. به همین ترتیب از جمله " العبوديّة جوهرة كنهها الرّبوبيّة " دو معنی قابل استخراج است: یکی اینکه عبودیت موجب ربوبیت بر دیگر مخلوقات میشود (بواسطه ولایت تکوینی) و دیگری – ربوبیت خدا بر ما که منجر به وجدان فقر خود ما و در نهایت وجدان خدا خواهد شد. هر چقدر خودمان را بیش وجدان کنیم  و فقر خود را دریابیم، خدا را بیشتر وجدان می کنیم. بخاطر همین مطلب است که می گویند: " مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّه‏ " (2). به همین دلیل در حالت رکوع که وجودمان را نصف می کنیم و کوچک تر از حالت ایستاده در می یابیم ، می گوییم " سبحان ربی العظیم و بحمده " و در هنگامی که همه چیزمان را فدا کردیم و در وجود او فانی نمودیم و به سجده رفتیم خدا را اعلی و بزرگ تر می یابیم و ذکر سجده را میگوئیم "سبحان ربی الاعلی و بحمده". در این جا پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید: "أُقِرُّ لَهُ عَلَى نَفْسِي بِالْعُبُودِيَّةِ وَ أَشْهَدُ لَهُ بِالرُّبُوبِيَّة ‏‏ " آنحضرت اقرار به بندگی خدا و شهادت به ربوبیت خدا می دهند. شهادت بالاتر از اقرار است، زیرا شهود یک مرتبه بالای علم است. من در را می بینم ولی درد را شهود می کنم. الان مثلاً درد دندانم را شهود می کنم. شهود یعنی علمی که عالم و معلوم با هم نوعی اتحاد پیدا می کنند. اتحادی که تمام معلوم پیش عالم حاضر می شود (اصطلاح فلسفی). همواره در شهود ، همه ی معلوم، نزد عالم حاضر نمی شود. مثلاً در شهود در ، فقط ظاهرش لمس می شود ولی در شهود خود همه وجود ما، نزد خود ما حاضر است. در شهود خودم، رأفت خودم و شخصیت خودم را در می یابم. یعنی شهود می کنم خودم را به تمام معنا. به این نوع علم، در حقیقت علم حضوری گفته می شود. با این اوصاف باید توجه کرد که پیامبر صلی الله علیه و آله با بیان این عبارت ، مقام رفیعی از خود را بیان کرده اند، که هر ذهنی از درک آن عاجز و ناتوان است: " وَ أَشْهَدُ لَهُ بِالرُّبُوبِيَّة" ان شاءالله ادامه مطلب در شماره بعدی مجله 1841 منتشر می شود.   منابع 1- مصباح الشریعه:597 2- بحار الانوار2 : 32

تاریخ درج: 15/07/1394 | کد مطلب: 1 | تعداد نظرات: 0 | تعداد بازدید: 461