پاسخ یک سوال
به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز
متن سوال:
سلام؛ یه روایتی داریم که یه جوونی بوده گناهکار ، پشت سر پیامبر صلی الله علیه و آله نماز می خونده ، مردم میان خدمت پیامبر به ایشون می گن که فلان شخص این جوریه . پیامبر می گن نمازش اونو از گناه بالاخره باز میداره . و همین طور هم میشه سوال : این یعنی هر کس که نماز بخونه بالاخره عاقبت به خیر می شه ؟ حتی اگه نمازش نماز خوبی هم نباشه ؟ چون یه روایت دیگه داریم که اگر کسی نمازش اونو از گناه باز نداره اونو از خدا دورتر می کنه .پس این جوری نیست که هر نمازی ناهی از منکر باشه؟ اگه میشه با زبان ساده و عقلی و در آخر کمی نقلی جواب بدین بی زحمت . چون باید برای کسی توضیح بدم می خوام همه جوانبشو در نظر بگیرم . پیشاپیش تشکر
متن پاسخ:
عرض سلام و مهر؛ و آرزوی سعید بودن روزهای شما...
آنچه می توان در جملاتی کوتاه و ساده بیان نمود این است:
داستان یا روایتی که از پیامبر خاتم صلیالله علیه و آله نقل فرمودید، در انتها بدین جا میرسد که آن جوان انصاری از ناپاکی های خویش توبه میکند. نماز او نهایتاً او را به توبه هدایت کرده است. باید دانست پیامبر صلیالله علیه و آله فرمودند: نمازش بالاخره او را منع خواهدکرد. یعنی او از گناهانی که مرتکب میشود بازداشته خواهد شد، اما باز میتواند گناه کند. پس نماز، او را به رستگاری سوق میدهد، اما این شخص است که تلاش در رستگاری میکند یا در عدم آن. مانند اینکه آن جوان بگوید: من که نمازم بالاخره مرا باز خواهد داشت، پس هر چه میخواهم گناه کنم! چراکه رستگاری من تضمین شده است.
مطالب بالا را میتوان در چند نکته بازگو کرد:
نکتهی اول: بر اساس روایات و تفاسیر، بازدارندگى از فحشاء خاصیت و طبیعت نماز است، یعنی شمشیر و سپر است در میدان جنگ با پلیدیها. از همین رو نماز هر چند سطحی و ناآگاهانه باشد، حتماً تأثیری در نمازگزار دارد، زیرا کسانی که حتی نماز حقیقی نمیخوانند و آلوده به گناه هستند؛ اگر همان نماز ناقص و سطحی را نخوانند، از آن هم آلودهتر خواهند شد و اگر همین افراد به نماز اهتمام بیشتری داشته باشند، دوری آنها از گناه هم بیشتر خواهد شد. البته این گونه نماز تأثیرش کم است.
نکتهی دوم: اما این بازدارندگی اختیار ما را در گناه کردن از بین نمیبرد؛ یعنی نماز ما را از گناه باز میدارد، اما ما نیز باید تلاش و جهاد کنیم تا مرتکب گناه نشویم. پس نباید گفت حالا که نماز ما بالاخره ما را رستگار میکند، هر چه میخواهیم انجام دهیم. این سخن اشتباه است و به روشنی میبینیم که پیام رسول خدا صلیالله علیه و آله برای ما این است: نماز را در هیچ حالی ترک نکن؛ حتی اگر آلوده به گناه بودی!

نکتهی سوم: عدهای میگویند حال که ما گناه کردیم، دیگر نمازمان فایده ای ندارد. اما این نیز اشتباه است؛ نماز را حتی با وجود گناه نباید ترک کرد، چراکه سپر و شمشیرِ نماز کار خود را خواهد کرد و با ناپاکی ها مبارزه می کند و ما را به راه توبه می سپارد.
در داستانی دیگر، به پیامبر صلیالله علیه و آله عرض کردند: فلان شخص روزها نماز میخواند و شبها دزدی میکند! پیامبر صلیالله علیه و آله فرمودند: نمازش او را منع خواهدکرد. یعنی زمانی میرسد که نماز، او را از بدی باز می دارد.
نماز تا چه اندازه ما را از بدی باز میدارد؟
نماز ما تا هر حدی که خوب باشد، به همان مقدار هم از بدی باز میدارد. پس هر چه بیشتر تلاش کنیم تا نماز خوبی بخوانیم، شمشیر نمازمان بیشتر ناپاکیها را دور میکند و در نبرد با فحشا پیروز میشود. امام صادق(ع) فرمودهاند: « مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَعْلَمَ أَ قُبِلَتْ صَلَاتُهُ أَمْ لَمْ تُقْبَلْ فَلْیَنْظُرْ هَلْ مَنَعَتْهُ صَلَاتُهُ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْکَرِ فَبِقَدْرِ مَا مَنَعَتْهُ قُبِلَتْ مِنْهُ» هر کس دوست دارد بداند نمازش قبول شده یا نه، ببیند که آیا نمازش او را از گناه و زشتی باز داشته یا نه؟ پس به هر قدر که نمازش او را از گناه بازداشته، به همان اندازه نمازش قبول شده است. (بحارالأنوار، ج 79، ص 198)
حداقل اثری که میتوان برای نماز در نظر گرفت اینست که نماز تا زمانی که نمازگزار مشغول آن است، اثر بازدارندگی را دارد؛ یعنى شخص نمازگزار تا وقتی که مشغول نماز است، کارهاى زشت نمىکند؛ چون همین اشتغال به نماز او را از کارهاى دیگر بازمىدارد. امام صادق علیه السلام میفرمایند: « الصَّلَاةُ حُجْزَةُ اللَّهِ وَ ذَلِکَ أَنَّهَا تَحْجُزُ الْمُصَلِّیَ عَنِ الْمَعَاصِی مَا دَامَ فِی صَلَاتِهِ ( التوحید صدوق ، ص 166)
آیا نماز میتواند ما را از خدا دور میکند؟
اینکه در برخی روایت آمده است نمازی که از زشتی باز نمیدارد، موجب دوری از خدا می شود، باید درست تعبیر شود. در این روایت نکته اینجاست: نماز موجب دوری از خدا نمی شود؛ بلکه نماز کار خود که عاقبت به خیری باشد را انجام میدهد، اما این شخص نمازگزار است که از این نمازش فایده ای در راستای بالا رفتن از سراشیبی دین نمیبرد.
برای روشن شدن این مطلب، مثالی بیان میکنیم: اگر اتومبیلی در سراشیبی باشد و راننده اقدام به ترمز نکند، آن اتومبیل با سرعت فزاینده به سوی قعر دره حرکت میکند و در نهایت از بین میرود. اما اگر راننده به جای ترمز کامل که او را از حرکت به سوی از بین رفتن باز میدارد، تنها نیش ترمز داشته باشد، سرعت او مدام کم و کمتر میشود، با وجود اینکه باز به پایین در حرکت است. در این صورت نیش ترمزِ راننده علیرغم پایین رفتن، باعث میشود در نهایت اتومبیل بایستد و از بین نرود. در نماز نیز میتوان به همین صورت فکر کرد. نمازی که از گناه باز نمیدارد، به سان نیش ترمزی عمل کرده که حتی با وجود دورشدن از خداوند، باز در آخر میتواند باعث شود اتومبیل گناه بایستد و در قعر دره سقوط نکند.
جمع بندی
نماز در آخر موجب رستگاری میشود و به هر میزان که خوب باشد، از بدی و فحشا دورمان میکند.
از داستان جوان انصاری برمیگیریم که حتی اگر نماز به ظاهر ما را از فحشا باز ندارد، نباید آن را ترک کرد، چراکه روزی میرسد که همین نماز موجب توبه ما خواهد شد.
اگر نماز خواندیم و دائماً مرتکب گناه بودیم، نمیتوانیم بگوییم دیگر نماز نخوانیم چون نماز، ما را از خدا دور میکند؛ بلکه همین نماز نامناسب باعث جهت دادن انسان به سمت عاقبت به خیری خواهد شد و نمیتوان گفت حالا که نماز ما را از گناه باز خواهدداشت، پس تا میتوانیم گناه کنیم!
امام باقر علیهالسلام فرمودند: [نماز که ستون دین است،] گاهی کج میشود و گاهی مایل. پس این نماز مایل که حتی در ظاهر ما را از گناه هم باز نمیدارد، بالاخره روزی میرسد که عمود گردیده و موجب سعادتمندیِ ما شود.
و در آخر، نمازی که از گناه باز ندارد، موجبات دوری ما از خدا را فراهم نمیکند، بلکه نصیب ما از نماز دوری خداوند میشود و نماز کار خود را انجام میدهد.
سخن پایانی
اگر پاسخ را مطالعه فرمودید و در نزد شما ناپسند آمد، یا قسمتی را متوجه نشدید و یا با مطلبی موافق نبودید و سوالی باقی ماند؛ خواهشمندیم در ارتباط بعدی هر نکتهی ناگفتهای را برای ما ارسال نمایید تا رشته کلام با یکدیگر را حفظ نماییم و در راستای تبلیغ دین خدا دست در دست هم بیشتر بکوشیم.
ناگفته نماند که منابعی برای مطالعه بیشتر موجود است که در صورت تمایل شما میتوانیم به معرفی آنان بپردازیم.
و سلام بر آنان که راه هدایت گزیدند...

|
تاریخ درج: 19/09/1397 | کد مطلب: 3 | تعداد نظرات: 0 | تعداد بازدید: 919