به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز
 

 

به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز

ژرف‌ترین دریا

مأموریت ویژه‌ی امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه

«أَلا إِنَّهُ الْغَرّافُ مِنْ بَحْرٍ عَميقٍ»:«هان! او از دریایی ژرف پیمانه‌هایی افزون گیرد.»
خداوند متعال هرآن‌چه از دارایی‌هایی مادی و معنوی که امکان داشته به یک بشر بدهد، به ائمه صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین داده است. البته روی دارایی‌های مادی، خیلی تأکید نکرده، بلکه بیشتر روی دارایی‌های معنوی مانند: علم، رحمت، معرفت، محبت، عبودیت و عصمت تأکید کرده است.
زیرا مأموریت امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف مأموریت بی‌سابقه و بی‌نظیر است. مسئولیتی که آن حضرت ارواحنا فداه دارند، با مسئولیت هیچ کدام از پیامبران و ائمه‌ی طاهرین علیهم‌السلام قابل مقایسه نیست. انبیاء و ائمه علیهم‌السلام وظیفه‌ی تبلیغ داشته اند، ولی تنها یک نفر وظیفه‌ی اجرا در کل جهان را دارد و او امام زمان ارواحنا فداه است . انبیا و ائمه علیهم‌السلام فقط زمانی که اتفاقاتی پیش می‌آمد  و در رأس حکومت قرار می‌گرفتند، وظیفه‌ی اجرا پیدا می‌کردند، مانند چند سالی که امیرالمؤمنین علیه‌السلام یا آن چند ماهی که امام حسن مجتبی علیه‌السلام یا آن مدتی که حضرت سلیمان حکومت داشتند.
ائمه علیهم‌السلام وظیفه‌ی اجرا نداشتند، مگر زمانی که شرایط فراهم می‌شد. در غیر این صورت اقدامی نمی‌کردند؛ ولی در مورد امام زمان علیه‌السلام این شرایط پیش خواهد آمد. مأموریت امام زمان علیه‌السلام این است که حکومت اسلامی را پیاده کنند. لذا وظیفه‌ی ایشان خیلی سنگین است. از ابتکارات و اعجازات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در خطابه‌ی غدیر، همین عبارتی است که می‌فرمایند: «أَلا إِنَّهُ الْغَرّافُ مِنْ بَحْرٍ عَميقٍ ».

عظمت گوینده این کلام شریف

از امام سجاد علیه‌السلام پرسیدند: چرا شما وقتی وضو می‌گیرید، رنگ‌تان می‌پرد و تن‌تان می‌لرزد؟! در پاسخ فرمودند :
«می‌دانید در مقابل چه بزرگی می‌خواهم بایستم و حساب پس بدهم، عبادت کنم و با او صحبت کنم؟! »
امام سجاد علیه‌السلام و پیغمبر و همه‌ی ائمه علیهم السلام، مقام عصمت دارند و از نظر خدا تطهیر شده هستند. اما چون عظمت و لا یتناهی خدا را می‌بینند،  صدای العفو و استغفارشان قابل مقایسه با هیچ یک از اولیاء الله نیست.  وقتی که حضرت صدیقه‌ی طاهره سلام‌الله‌علیها به عبادت می‌ایستند، صیحه‌هایی که در نماز می‌زنند، حالت استغفار و توبه‌‌ای که دارند، با دیگران قابل مقایسه نیست. انسان هرچه خدا را بزرگ‌تر ببیند، خودش را کوچک‌تر می‌بیند.
هرچه خودش را بزرگ‌تر ببیند، خدا را کوچک‌تر می‌بیند. به عنوان سمبل، هنگامی که به نماز می‌‌ایستیم و سرفراز هستیم و خودمان را می‌بینیم، می‌گوییم: ﴿الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ *الرَّحْمنِ الرَّحيمِ*مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ ﴾ و یا وقتی می‌گوییم: ﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ* اللَّهُ الصَّمَدُ ﴾.
پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله که بزرگ‌ترین بنده اند، خدا را بزرگ‌ترین می‌بینند، بنا بر این خُلق پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله «خُلق عظیم» می‌شود: ﴿وَ إِنَّكَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظيم﴾. خداوند متعال در قرآن کریم «خُلُقٍ عَظيم» رابرای خودش گفته است. به جز همین استثناء که به پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم فرموده است.
صفت «خُلق عظیم» پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به عبودیت‌شان مربوط می‌شود، چراکه خودشان را کوچک دیده و خدا را بزرگ می‌بیند ، لذا خدا می‌فرماید: ﴿تو دارای اخلاق بزرگ هستی.﴾ خدا بینی و خودبینی نسبت عکس دارد. هرچه خود را بزرگ‌تر ببینی، خدا را کوچک‌ترمی‌بینی و برعکس.
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند: «أَلا إِنَّهُ الْغَرّافُ مِنْ بَحْرٍ عَميقٍ.»

اتصال علمی ائمه علیهم‌السلام به دریای بیکران

پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله این بحر را عمیق معرفی می‌کنند. دریای ژرف در زبان پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله با دریاهای ژرف در زبان بزرگان دیگر فرق می‌کند، زیرا ایشان شخیصتی بزرگ‌اند. وقتی دریا را بزرگ و عمیق توصیف می‌کنند،  یعنی دریا خیلی خیلی بزرگ است.
امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف از این بحر عمیق غرفه برمی‌دارند، با پیمانه از آن استفاده می‌کنند. لغت «غرّاف» صیغه‌ی مبالغه است، یعنی بسیار غرفه برمی‌دارند، زیرا می‌خواهند حکومت جهانی را تشکیل دهند. یک دست امام زمان علیه‌السلام در دریای امواج عمیق است و یک دست ایشان در اجرای آن در جهان. غرّاف، به معنای رودی بزرگ هم گفته شده است و اسم یک رود بسیار بزرگ و بسیار پر آب است، نزدیک شهر بصره.
بحر عمیق نیز به دنیا گفته شده است که نباید در آن غرق شد، به قرآن کریم هم تعبییر شده است؛ قرآن نیز در تعبیرات روایی به عنوان منبع علوم اهل‌بیت علیهم‌السلام نامیده شده است. و از طرفی دیگر از قرآن به امام مبین تعبیر شده و و امام مبین نیز یعنی امیرالمومنین علیه‌السلام.
از نظر لغت هم به چیزی که بسیار مفید باشند دریا می‌گویند؛ به عنوان نمونه می‌گویند فلانی دریای سخاوت است، دریای اعطا و بخشش است یا دریای محبّت است و در واقع بَحر یکی از مشبه به ها است.
این جمله نشان می‌دهد که پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله از نظر علمی به دریای ژرف نامتناهی وصل است. در هیچ روایت دیگری واژه‌ی غرّاف درباره‌ی ائمه صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین بکار برده نشده است. این نشان می‌دهد که علم و رحمت امام زمان ارواحنا فداه فوق‌العاده است. احادیثی که درباره‌ی علم امام زمان علیه‌السلام داریم، به همین مسئله شهادت می‌دهد. احادیث نشان می‌دهند، کُدهایی در دست آن حضرت است که با آن کُدها، به تمام دارایی‌های انبیاء راه پیدا می‌کنند، چرا که ایشان مواریث همه‌ی انبیاء را دارند.
البته معنای «أَلا إِنَّهُ الْغَرّافُ مِنْ بَحْرٍ عَميقٍ» این نیست که علم آن حضرت از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بیشتر است، بلکه معنایش این است که رسول خدا علومی داشته‌اند که به دلایلی نمی‌توانسته‌اند، ابراز کنند، ولی امام زمان علیه‌السلام آن‌ها را ابراز می‌کنند. همه‌ی ائمه‌ی اطهار علیهم‌السلام دانش‌های فوق‌العاده‌ای داشته‌اند، امّا همه‌ی این‌ها را  بکار نبرده‌اند ، درحقیقت موقعیت ابراز آن‌ها فراهم نبوده است.
علم غیب
در کتاب شریف «کافی» و «بصائر الدرجات» و در کتب تفسیر مانند «فرات کوفی» و تفسیر«عیاشی» که از متقدم‌ترین کتب شیعه هستند، ابوابی در باب علوم ائمه علیهم‌السلام آمده است که وقتی این احادیث را کنار هم می‌گذاریم، نتایج بسیار زیبا و بهت آوری به دست می‌آید.
خداوند علیم دانش‌هایی که ممکن بوده به بشر بدهد، به صورت شاه کلید به ائمه طاهرین علیهم‌السلام داده است. لذا خداوند در قرآن می‌فرماید: ﴿وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَيْب﴾ : ﴿کلیدهای غیب در نزد خداست.﴾
هم چنین در روایات این‌گونه بیان گردیده است: «عالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلى‏ غَيْبِهِ أَحَداً إِلَّا مَنِ ارْتَضى‏ مِنْ رَسُولٍ» : «عالم الغیب را برای کسی ظاهر نمی‌کند، مگر آن کسانی که مورد خشنودی او قرار گرفتند.»
خداوند متعال غیب را برای افرادی که مورد رضایتش هستند، روشن می‌کند و این بابی برای ظاهر کردن علم غیب است.
حالا باید ببینیم که خدا از چه کسانی راضی است؟ در قرآن کریم آیاتی است که نشان می‌دهد، خدا از پیغمبر خود و ائمه علیهم‌السلام راضی است: ﴿يا أيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ *ارْجِعي‏ إِلى‏ رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً * فَادْخُلي‏ في‏ عِبادي *وَ ادْخُلي‏ جَنَّتي﴾
﴿تو اى روح آرام ‏يافته‏ * به سوى پروردگارت بازگرد در حالى كه هم تو از او و هم او از تو خشنود است‏ *  پس در سلك بندگانم درآى‏ *  و در بهشتم وارد شو.﴾
در روایات داریم که این نفس مطمئنه مربوط به امیرالمؤمنین، امام حسن، امام حسین و خود پیغمبر اکرم علیهم‌السلام است. با در کنار هم قرار دادن این آیات و روایات، مشخص می‌شود که خدا علم غیبش را تنها به این بزرگواران داده است. این که غیب آن‌ها به چه کیفیّتی است، نمی‌دانیم، چون غیب است.
تفاوت علوم‌شان با هم چقدر است را هم نمی‌دانیم. علم غیب آن‌ها چه کُدهایی دارد هم برای ما مشخص نیست. قطعاً کُدهایی دارند که با آن‌ها، غیب را می‌دانند، امّا این کُدها در دست بشر عادی نیست. فقط آن چه که مسلم است، این است که در دست ائمه‌ی طاهرین علیهم‌السلام علومی وجود دارد که در دست دیگران نیست.

علم و قدرت ائمه علیهم‌السلام

آن چه که از متن قرآن -بر خلاف ادعای وهابیان که می‌خواهند حتی از پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله هم علم غیب را سلب کنند و ایشان را از یک انسان معمولی پایین‌تر جلوه دهند- بر می‌آید، این است که: عده‌ای هستند که علوم  فوق‌العاده‌‌ای مثل علم غیب دارند. یک عده‌ای هم «علم الکتاب» دارند، لذا قدرت‌های فوق‌العاده‌ای هم دارند.
این از قدرت الهی است که خداوند متعال از علوم خویش به ائمه صلوات‌الله‌علیهم اجمعین داده است. اتفاقاً یکی از فرق‌های اساسی بین پیغمبر و غیر پیغمبر، امام و غیر امام، این است که آن‌ها دارای علم و قدرت وهبی (= موهبتی) الهی هستند.
در این که خداوند متعال علوم و قدرت های خاصی را به آن بزرگواران داده است، شکی نیست، اما ممکن است این قدرت‌ها، به وسیله‌ی اسباب باشد. خداوند به موسی کلیم علیه‌السلام می‌‌فرماید: این عصا را بگیر. تو به وسیله‌ی این عصا، قدرت و علم را پیدا می‌کنی، یا این که به پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرماید: اسم اعظم را بخوان. ولی در هر صورت مسبب الاسباب خود پروردگار عالم است.
مسئله‌ی دیگر در باب علم و قدرت این است که ائمه علیهم‌السلام از علوم و دانش‌های‌شان برای زندگی شخصی‌ خود حتی برای دعوت به امامت‌شان هم استفاده نمی‌کنند، امّا گاهی اوقات به امر خداوند از این علوم‌  برای اتمام حجت استفاده کرده و کار الهی انجام داده‌اند. برخورد ائمه با افراد این‌گونه نیست که بلافاصله باطن آن‌ها را نگاه کنند تا ببینند این افراد چه کار کرده‌اند، بلکه برای این که علم  و قدرت بی‌پایان و بندگی خود را نشان دهند، خود را تا سطح ما می‌آورند تا بتوانیم آن‌ها را الگو قرار دهیم. خداوند درقرآن می‌فرماید: ﴿قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحى‏ إِلَيَّ﴾:﴿بگو: من فقط بشرى هستم مثل شما، [امتيازم اين است كه به من وحى مى‌شود﴾.
ائمه علیهم‌السلام مثل ما هستند ولی کلیدی در دست‌شان است که با آن همه‌ی عالم ملکوت را باز می‌کند. معصومین علیهم‌السلام علم اولین و آخرین را دارند. اسم اعظم را دارند، صحیفه‌ی فاطمه سلام‌الله‌علیها، کتاب جامعه، جَفْر و و موارث انبیاء در دست این بزرگواران است. امیرالمؤمنین علیه‌السلام بارها فرمودند: «سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي» : «بپرسید قبل از آن که مرا دیگر نیابید.» این‌ها همه بیان‌گر علوم فوق العاده‌ای است که خداوند به ائمه علیهم‌السلام عطا نموده است.
وقتی امام زمان علیه‌السلام تشریف می‌آورند، دست‌شان را که  بر سر مردم می‌گذارند، عقل و علم مردم زیاد می‌شود. علم و عقل رابطه‌ی مستقیم با هم دارند. علم در ظرف عقل است و عقل ظرف دانش است. کسی که عقلش زیاد باشد، علمش زیاد است که همه‌ی این موارد در جمله‌ی «أَلا إِنَّهُ الْغَرّافُ مِنْ بَحْرٍ عَميقٍ» جمع است. در روایاتی از کتاب «منتخب الاثر» یکی از القاب آن حضرت، معدن علم  ذکر گردیده است، یعنی کسی که علم از آن می‌جوشد.
وقتی می‌‌خواهند علم امام عصر ارواحنافداه را تصویرسازی کنند، می‌فرمایند: علم به کتاب خدا و سنت پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در قلب مهدی ما نمو می‌کند..

جمع بندی

أَلَا إِنَّهُ الْغَرَّافُ‏ مِنْ بَحْرٍ عَمِيق‏، یعنی:
1- امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه از قرآن غرفه بر می‌داردند؛ یعنی علوم‌شان را از قرآن می‌گیرند.
2- امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه از مقام پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و امیرالمؤمنین علیه‌السلام غرفه بر می‌دارند.
3- امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه، غرفه بر می‌دارند از دریای عمقِ سخاوت، هستی، علم، نور.
4- امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه، خودشان رود عمیقی است که سرچشمه آن علم خداوند متعال، علم پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، امیرالمؤمنین علیه‌السلام، حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها.
5- امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه، پایه حکومت‌شان علم است، عدل است و توحید.