به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز
معرفی خطبه غدیر
خطبه یاخطبه ی غدیر سخنرانی پیامبر اكرم اسلام صلی الله علیه وآله است كه در حجة الوداع درهنگام مراجعت از مناسك حج درمحل معروف غدیر خم ایرادشد. غدیرخم درست منطقه ای بود كه راه حاجیان و كاروان ها بسوی مناطق جنوبی وشمالی شبه جزیره عربستان از هم دیگر جدا می شد.
دراجتماع پر شور یوم الغدیر، بیش از یك صد و بیست هزار نفر حاجی از اقصی نقاط بلاد اسلامی حضور داشتند.
در این سخنرانی كه بدستور خداوند متعال و توسط پیامبر صلی الله علیه وآله ایراد شد و نزدیك به دو ساعت طول كشید، پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله با بیان اجمالی از مباحث اعتقادی، اجتماعی واحكام و مسائل اسلام، علی ابن ابیطالب علیه السلام را به دستور پروردگار به عنوان جانشین خود منصوب فرمود و به مردم فرمان داد كه به امر خدای تعالی با علی علیه السلام با لقب و عنوان امیرالمؤمنین علیه السلام بیعت كنند.
چون كثرت جمعیت شاید این فرصت را برای همگان فراهم نسازد تا از نزدیك در مراسم بیعت شركت كنند لذا عباراتی را پیامبر به زبان جاری فرمودند و جمعیت با آن حضرت تكرار می كردند و در واقع به بیعت خود اعتراف می كردند ... و در این مراسم با شکوه آیه شریفه الیوم اكملت لكم دینكم واتممت علیكم نعمتی در شأن این مناسبت نازل شد.
نکته بسیار مهمی که در این خطبه ی شریف وجود دارد این است که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند:
فلیبلغ الحاضر الغائب و الوالد الولد الی یوم القیامه
یعنی این مطلب را همه حاضران به غائبان وهمه فرزند داران به فرزندان خویش تا روز قیامت برسانند.
و این وظیفه ای مهم است که برعهد همه ما گذاشته شده است و باید در راستای تحقق آن تلاش نماییم.
خطبه غدیر در یک نگاه
سخنرانى تاریخى پیامبر صلی الله علیه و آله در غدیر - كه حدود یك تا دو ساعت طول كشید - در یازده بخش قابل فصل بندی است:
1) حضرت در اولین بخش سخن به حمد و ثناى الهى پرداختند و صفات قدرت و رحمت حق تعالى را ذكر فرمودند، و بعد از آن به بندگى خود در مقابل ذات الهى شهادت دادند.
2) در بخش دوم، سخن را متوجه مطلب اصلى نمودند و تصریح كردند كه باید فرمان مهمى درباره على بن ابىطالب علیه السلام ابلاغ كنم، و اگر این پیام را نرسانم رسالت الهى را نرسانده ام.
3) در سومین بخش؛ امامت دوازده امام علیهم السلام بعد از خود تا آخرین روز دنیا را اعلام فرمودند تا همه طمع ها یك باره قطع شود. از نكات مهم در سخنرانى حضرت، اشاره به عمومیت ولایت آنان بر همه انسان ها، در طول زمان ها و درهمه ی مكان ها و نفوذ كلمات شان در جمیع امور بود، و نیابت تام ائمه علیهم السلام را از خدا و رسول در همه امور و حلال و حرام اعلام فرمودند.
4) در بخش چهارم خطبه، پیامبر صلی الله علیه و آله با بلند كردن و معرفى امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ، اَللَّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ وَ عادِ مَنْ عاداهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ. سپس كمال دین و تمام نعمت را با ولایت ائمه اطهار علیهم السلام اعلام فرمودند، و بعد از آن خدا و ملائكه و مردم را بر ابلاغ این رسالت شاهد گرفتند.
5) در بخش پنجم حضرت صریحاً فرمودند: هر كس از ولایت ائمه سر باز زند اعمال نیكش حبط مى شود و در جهنم خواهد بود. بعد از آن شمه اى از فضایل امیرالمؤمنین علیه السلام را متذكر شدند.
6) مرحله ششم از سخنان پیامبر صلی الله علیه و آله غضب الهى بر دشمنان اهل بیت علیهم السلام را نمودار كرد. حضرت با تلاوت آیات عذاب و لعن از قرآن فرمودند: منظور از این آیات عده اى از اصحاب من هستند كه مأمور به چشم پوشى از آنان هستم. سپس با اشاره به امامانِ گمراهى كه مردم را به جهنم مى كشانند فرمودند: من از همه آنان بیزارم. همچنین با اشاره رمزى به اصحاب صحیفه ملعونه تصریح كردند كه بعد از من مقام امامت را غصب مى كنند و غاصبین را لعنت كردند.
7) در بخش هفتم حضرت تكیه سخن را بر اثراتِ ولایت و محبت اهل بیت علیهم السلام قرار دادند و فرمودند: اصحاب صراط مستقیم در سوره حمد شیعیان اهل بیت علیهم السلام هستند. سپس آیاتى از قرآن درباره اهل بهشت تلاوت فرمودند و آن ها را به شیعیان و پیروان آل محمد صلی الله علیه و آله تفسیر نمودند. آیاتى هم درباره اهل جهنم تلاوت كردند و آن ها را به دشمنان آل محمد صلی الله علیه و آله معنى نمودند.
8) در بخش هشتم مطالبى اساسى درباره حضرت بقیة اللَّه الاعظم حجة بن الحسن المهدى ارواحنا فداه فرمودند، و به اوصاف و شئون خاص حضرتش اشاره كردند؛ و آینده اى پر از عدل و داد به دست امام زمان عجل اللَّه تعالی فرجه را به جهانیان مژده دادند.
9) در بخش نهم فرمودند: پس از اتمام خطبه، شما را به بیعت با خودم و سپس بیعت با على بن ابىطالب علیه السلام دعوت مى كنم. این بیعت به امر خداوند تعالى است و پشتوانه این بیعت آن است كه من با خداوند بیعت كرده ام.
10) در دهمین بخش حضرت درباره احكام الهى سخن گفتند كه مقصود بیانِ چند پایه مهم عقیدتى بود: از جمله این كه چون بیان همه حلال ها و حرام ها توسط من امكان ندارد، با بیعتى كه از شما درباره ائمه علیهم السلام مى گیرم حلال و حرام را تا روز قیامت بیان كرده ام، زیرا علم و عمل آنان حجت است. دیگر این كه بالاترین امر به معروف و نهى از منكر، تبلیغ پیام غدیر درباره امامان و امر به اطاعت از ایشان و نهى از مخالفت شان است.
11) در آخرین مرحله خطبه، بیعتِ لسانى انجام شد و حضرت بیعت با زبان ها را مطرح كردند و مطلبى را كه باید مردم به آن اقرار
مى كردند تعیین فرمودند، كه خلاصه ی آن، اطاعت از دوازده امام و عهد و پیمان بر عدم تغییر و تبدیل و بر رساندن پیام غدیر به نسل هاى آینده و غایبان از غدیر بود.
كلمات نهایى پیامبر، دعا براى اقراركنندگان به سخنان حضرت و نفرین بر منكرین اوامرشان بود، و با حمد خداوند خطبه ی حضرت پایان یافت.
