به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز
 

حمیده رویدشتی

حمیده دختر مولی محمد شریف رویدشتی در سال 1066 هجری قمری در توابع اصفهان به دنیا آمد. حمیده در خاندان عالم و دانشمندی به دنیا آمد و اولین استادش پدرش بود. او دختر علامه بزرگ، محمد شریف بن شمس الدین رویدشتی اصفهانی، معروف به ملا شریفا بود. محمد شریف، فقیهی فاضل و عالم به علم رجال و حدیث، از شاگردان و راویان شیخ بهایی و از استادان  محمد تقی مجلسی بود. علامه محمد باقر مجلسی صاحب بحار الانوار نیز از وی اجازه روایت داشت.
حمیده در علم فقه استاد شد و علم رجال نیز آموخت. حمیده استعداد فوق العاده ای داشت به نحوی که پدرش از عالمان آن زمان برای رسیدن به پرسش های حمیده کمک می گرفت. ملا شریفای رویدشتی به داشتن دختری این چنین افتخار می کرد و او را بسیار می ستود و اغلب او را علّامته با دو تا می خواند و می گفت یک تا برای علامت مبالغه در علم او و دیگری علامت تانیث برای نام حمیده می باشد (محدثات شیعه – صفحه 173).
حمیده کتاب استبصار شیخ طوسی و کتب حدیث بسیاری را مطالعه نمود. این کتاب یکی از کتب اربعه مذهب شیعه بوده و همچنان مورد بحث و مطالعه دانشمندان اسلامی است. شیخ طوسی در این کتاب پس از نقل اخبار متعارض با استفاده از روش‌هایی به جمع و تالیف اخبار متعارض پرداخته‌است.

این کتاب مجموعه‌ای است از اخبار اختلافی که از اهل بیت علیهم السّلام روایت شده‌است. شیخ طوسی در این کتاب کلیه روایاتی را که در مباحث گوناگون فقهی وارد شده و روایتی نیز بر خلاف آن آمده، جمع کرده‌است. درک و استنباط این کتاب و کتب حدیثی این چنین بسیار مشکل است.
پس حمیده تصمیم گرفت حاشیه هایی به این کتاب اضافه کند و در خلال این حاشیه ها موضوعات کتاب را بیشتر برای عموم باز نماید. حاشیه ای که حمیده بر کتاب شیخ طوسی نگاشت را بسیاری از علمای بعد از او نقل می کردند و در توصیف احادیث کتاب استبصار از آن استفاده می کردند (اعلام النساء – صفحه 311).
از جمله ی این علما میرزا عبدالله افندی بود که با تایید بر حواشی حمیده خاتون آورده است: «او رحمة الله علیها فاضل عالم و استاد بانوان عصر خود و بازمانده فضلای سرشناس، و در بین مردم زنی پرهیزگار بود، از او بر برخی کتاب های حدیثی مانند «استبصار» شیخ طوسی، حواشی و تدقیقاتی بر جای مانده که نشانگر نهایت فهم اوست و دلالت بر دقت نظر و اطلاع وی می کند.به خصوص در آن چه مربوط به تحقیق در علم رجال است و من نسخه ای از استبصار را دیده ام که تا آخر کتاب را حاشیه زده بود و گمان می کنم به خط خود او بوده است، پدرم قدس سره بارها حواشی او را در حاشیه های کتب حدیث نقل می کرد و می گفت که نیکو نوشته و آن را تحسین می نمود. نسخه ای از کتاب «استبصار» در نزد ماست که حواشی حمیده به خط پدرم تا آخر کتاب صلاة بر آن است و دارای فواید نیکویی می باشد.» حمیده کتابی نیز در باب علم رجال نوشته که به "رجال حمیده" معروف است. همسر حمیده با این که مردی عامی و بیسواد بود ولی مانع پیشرفت همسر خود نشد. فاطمه دختر حمیده نیز از زنان عالم آن زمان شد.
حمیده خاتون در سال 1130 هجری قمری در رویدشت از دنیا رفت و متاسفانه از محل دفن او خبری در دست نیست (الذریعه الی تصائیف- جلد شش).