«الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي عَلَا فِي تَوَحُّدِهِ وَ دَنَا فِي تَفَرُّدِهِ»
«ستایش خدای را سزاست که در یگانگیاش بلند مرتبه و در تنهاییاش به آفریدگان نزدیک است.»
تمام ستایشها، شکرها و حمدها، مخصوص الله است. الله کسی است که «عَلَا فِي تَوَحُّدِهِ» بلندمرتبه است، درعینحالی که واحد است و یکی است.
«وَ دَنَا فِي تَفَرُّدِهِ» درعینحال که فردیت دارد، به همهی موجودات نزدیک است.
الف و لام «الحمد» استغراق است؛ یعنی شامل همهی ستایشها میشود. «الحمد» یعنی کلّ الحمد.
«الحمد» به معنای ستایش برای خوبیهای آن فردِ محمود است، اعمّ از اینکه خوبیهایش به ما برسد یا نرسد؛ لذا همهی ستایشها برای خداوند است.
«الله» بزرگترین اسم خداوند است؛ اسم لفظی آن از «ال» و «اله» یا «ال» و «وَله» ترکیبشده است. اگر از «اَله» باشد، به معنای کسی است که همه به او پناه میبرند. اگر از «وَله» باشد یعنی کسی است که همهی آفریدگان در شناخت او شیدا و متحیّر هستند.
ائمّه علیهم السّلام در معنای «الله» فرمودهاند: معبود مستور از حواسِ غیرقابل تعقل.
«عَلَا فِي تَوَحُّدِهِ»یعنی خداوند با اینکه وحدانیت دارد و یگانه است، از سایر موجودات دور نیست؛ بلکه بر هر چیزی مسلط است. خداوندبا اینکه فردیت دارد، درعینحال «دَنَا» است که از لغت «دنو» به معنای بسیار نزدیک است. خداوند متعال یکی بودن و تفرّدش مانند اشیاء نیست که در گوشهای از فضا باشد.
خداوند متعال در عین اینکه تفرّد دارد، به تمام موجودات بهطور مساوی نزدیک است و احاطه دارد.
عبارت «عَلَا فِي تَوَحُّدِهِ وَ دَنَا فِي تَفَرُّدِهِ» نشانگر احاطه وجودی خداست، غیر از احاطه علمی.
والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه