به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز

عِلْماً مِنَ اللّهِ تَعالى بِمَآئِلِ الْأُمُورِ، وَ اِحاطَةً بِحَوادِثِ الدُّهُورِ، وَ مَعْرِفَةً بِمَواقِعِ الْمَقْدُورِ

گویا کسی از ایشان در این جمله سوال می‌کند که چرا و چطور خدای متعال این‌ها را خلق کرده است و ایشان می‌فرمایند: خدای متعال به سرانجام کارها آگاه بوده است و خدا بیهوده نیافریده است. یکی از اسم‌های خدا متعال، حکیم است و بیهوده خلق نمی‌کند.
أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاکمْ عَبَثا
و این الدُّهُورِرا به خدا برنمی‌گردد و به خود مخلوق برمی‌گردد و خدا با علمی که به آینده دارد این کار را انجام می‌دهد و احاطه کامل دارد به وقایعی که در دهرها انجام می‌شود. اسم دهر به بالاتر از زمان گفته می‌شود. زمان یعنی حرکت ماده و دهر یعنی زمانِ فراگیر ماده و ماوراء ماده؛ ما انسان‌ها، کره‌ِ‌ی زمین، کره‌ی خاکی و کهکشان‌ها مادی هستند و در زمان؛ اما فرشتگان و عقول و نورهایی که در تاریخ خلق شده‌اند، در ظرف دهر قرار می‌گیرند.

هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنْسَانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُنْ شَيْئًا مَذْكُورًا
به همین دلیل می‌فرمایند خداوند احاطه داشت به حوادثی که در دهرها اتفاق می‌افتاده است. یعنی حوادثی که حتا در مافوق زمان اتفاق می‌افتد. در زمانی که زمان هم آفریده نشده بوده است و دهر هم برای خدای متعال قابل پیش بینی بوده است و از موجودات متافیزیکی، دهر به وجود آمده است و آن زمان، متافیزیک است.
به خاطر آشنایی خدا به جایگاهِ شدنی‌ها، آن‌ها را آفرید و نشدنی‌ها را نیافرید و آگاهی داشته است.
بِمَواقِعِ الْمَقْدُورِ
یعنی به موقعیت‌های شدنی‌ها آگاه بوده و لذا آن‌ها را آفریده است. مثلاً یک عدد را که هم فرد باشد و هم زوج باشد، نیافریده و است و نداریم. یا انسانی را که فرشته باشد، نیافریده است. لذا خداوند، محال‌ها را نیافریده است.


وَالْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ