به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز
 

وَ الثَّناءُ بِما قَدَّمَ، مِنْ عُمُومِ نِعَمٍ ابْتَدَأَها، وَ سُبُوغِ آلاءٍ اَسْداها، وَ اِحْسانِ مِنَنٍ والاها
 

وقتی حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها می‌فرمایند: اَلْحَمْدُ للّهِ عَلى ما اَنْعَمَ یعنی تمام نعمت‌ها را شامل میشود و فراگیر است. وقتی که پس از اشاره به نعمت فراگیر و عام به موارد خاص اشاره میشود ، مثلاً می‌گویند: از نعمت‌های خدادادی این است که شما قد بلندی دارید و سالم هستید؛ این را می‌گویند: ذکر خاص بعد از عام. در این‌جا نیز بعد از این که حضرت می‌فرمایند:
اَلْحَمْدُ للّهِ عَلى ما اَنْعَمَ، وَ لَهُ الشُّكْرُ عَلى ما اَلْهَمَ حالا فرموده‌اند:
وَ الثَّناءُ بِما قَدَّمَ
ستایش و ثنا می‌کنم خداوند را به خاطر نعمت‌هایی که از پیش برای ما فرستاده است و یکی از معانی آن، این است که ما قبل از این‌که آفریده شویم، خداوند نعمتهایی را فرستاده است كه اگر آنها نبودند شاید اصلاً ما به وجود نمی‏‌آمدیم. نعمت‌هايی از قبيل خلقت كهكشان‌ها، سحابی‏‌ها، كرات، زمين و نیز آفریدن معلم و رهبر و بسیاری نعم دیگر. درست است که خداوند هرآنچه که بخواهد خلق میکند:

إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ (1)
اما آفرینش ما را با زمینه‌ی قبلی آفریده است. قبل از این‌که ما را بیافریند، پیغمبر ما را آفریده است، معلم و پدر و مادر ما را آفریده است. قبل از این‌که ما را بیافریند، هستی را آفریده است. عبارت:وَ الثَّناءُ بِما قَدَّمَ؛به همه‌ی این‌ها مربوط می‌شود. ثنا و ستایش مخصوص نعمت‌هایی است که خداوند از قبل برای ما فرستاده است که آن‌ها عبارتند از:
مِنْ عُمُومِ نِعَمٍ ابْتَدَأَها
تمام نعمت‌هایی که ابتدا کرده است یعنی از ابتدا نعمت‌هایی را قرار داده که به واسطه‌ی آن‌ها زمینه‌ی آفرینش ما قرار داده شود.
وَ سُبُوغِ آلاءٍ اَسْداها
سُبُوغِ از مصدرسَبَغَ  یعنی تمام و کامل شدن، فراخ شدن و ریختن است. وقتی میگوئیماسبغ الله علیه نعمهیعنی خدا نعمت را بر او کامل، تمام و وسیع و فراخ قرار داده است.
آلاءٍ جمع الإِلْيُبه معنی نعمت‌های مادی و معنوی است - ولی بیشتر به نعمت‌های مادی گفته می‌شود-.
اَسْدابه معنای اعطاء است.
وَ سُبُوغِ آلاءٍ اَسْداها
و به خاطر احسان‌های بی‌شمار و گسترده ی معنوی و مادی که آن‌ها را به ما اعطاء کرده و ریخته است.
وَ اِحْسانِ مِنَنٍ والاها
منن جمع منت است و اشاره نعمتها دارد
والاها یعنی بدون فاصله و پی ‌در پی. موالات در احکام هم یعنی پشت سر هم انجام دادن آن و ولایت هم به معنی پشت سر هم بودن است. کسی که ولی خداوند است یعنی بعد از خدا و در پی اوست بدون فاصله و چسبیده به اوست.
وَ اِحْسانِ مِنَنٍ والاها
یعنی منت‌هایی گذاشته و این منتها و احسان‌ها را پشت سر هم قرار داده است.
خداوند منّت می‌گذارد بر نعمت‌هایی که به ما می‌دهد. زیرا ما که از خدا طلبی نداریم و بایستی ممنون باشیم.
لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنينَ(2)
یعنی خداوند بر مؤمنین منّت گذاشته است.

وَالْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ

منابع

1) یس (36) آیه 82
2) آل‌عمران (3) آیه 164