«مَعاشِرَالنّاسِ ، تَدَبَّرُوا الْقُرْآنَ وَ افْهَمُوا آیاتِهِ وَ انْظُرُوا إلی مُحْکَماتِهِ وَلاتَتَّبِعوا مُتَشابِهَهُ»

«هان مردمان! در قرآن اندیشه کنید و ژرفای آیاتش را دریابید و بر محکماتش نظر کنید و از متشابهاتش پیروی ننمایید.»
تدبّر در قرآن، یعنی اندیشه کردن در اهداف آیات قرآن، مفاهیم و مدلولات قرآن و اجرای اوامر و نواهی آن.
«وَ افْهَمُوا آیاتِهِ»: «فهم» به معنای علم عمیق و دقیق است؛ یعنی قرآن و آیاتش را بفهمید و عمیقاً درباره‌ی آن فکر کنید.
«وَانْظُرُوا إلی مُحْکَماتِهِ»: نگاه کنید به محکمات قرآن. مُحکَمات قرآن، آن آیاتی است که احتمال معنای دوم ندارد و معنایش برای کسی که با آیات تماس دارد، روشن است. مانند این‌که قرآن کریم می‌فرماید﴿ قُل هُوَ اللهُ اَحَدٌ ﴾: بگو او است «اَلله» که  تک، بی‌نظیر و یگانه است.
این محکم است؛ متشابه نیست که در دلالت و برخورد اوّل برای کسی تشابه پیش بیاید، بلکه معنایش محکم و روشن است.
برخی از آیات هستند که متشابه‌اند؛ یعنی کسی که هم عربی و هم ترجمه‌اش خوب باشد، معنایش را به‌اشتباه می‌برد.
مانند این‌که می‌فرماید: ﴿ وَ جاءَ رَبُّکَ وَ الْمَلَکُ صَفًّا صَفًّا ﴾(1): پروردگار تو آمد، درحالی‌که فرشتگان صف به‌صف ایستاده بودند. در قرآن کریم چنین آیات متشابهی وجود دارد. حضرت می‌فرمایند: «وَانْظُرُوا إلی مُحْکماتِهِ»: به محکماتش نظر و تمسّک و اعتماد کنید. «وَ لاتَتَّبِعُوا مُتَشابِهَهُ»: متشابهات قرآن را پیروی نکنید.

والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه
 

منابع:

1) الفجر (89): 22.