«فَوَاللَّهِ لَنْ یُبَیِّنَ لَکُمْ زواجِرَهُ وَ لَنْ یُوضِحَ لَکُمْ تَفْسیرَهُ إلاَّ الَّذی أَنَا آخِذٌ بِیدِهِ وَ مُصْعِدُهُ إلَیَّ وَ شائِلٌ بِعَضُدِهِ وَ رافِعُهُ بِیدَیِّ»
« به خدا سوگند که باطنها و تفسیر آن را آشکار نمیکند مگر همین که دست و بازوی او را گرفته و بالا آوردهام.»
«فَوَاللَّهِ لَنْ یُبَیِّنَ لَکُمْ زواجِرَهُ»: به خدا قسم هرگز روشن نخواهد کرد برای شما بواطن قرآن را. «زواجر»، جمع «زاجره» است. «زجر» یعنی منع.
یک معنای زواجر، نهی قرآن است. یک معنای زواجر، باطن و عمق قرآن است که به نظر میرسد در اینجا منظور عمق قرآن باشد.
به خدا قسم بیان نخواهد کرد برای شما اعماق قرآن کریم را «وَ لَنْ یُوضِحَ لَکُمْ تَفْسیرَهُ»: و هرگز از قرآن پردهبرداری نخواهد کرد. تفسیر یعنی پردهبرداری.
قرآن را برای شما تفسیر نخواهد کرد. « إلاَّ الَّذی أَنَا آخِذٌ بِیدِهِ»: مگر آن کسی که من اینک دستش را گرفتم «وَمُصْعِدُهُ إلَیَّ»: و بالا آوردم «وَشائِلٌ بِعَضُدِهِ»: و بازوی او را گرفتم«وَ رافِعُهُ بِیدَیِّ»: و او را با دودستم بالا بردم. این علی است، تفسیر قرآن را از او بپرسید.
رسول خدا صلیالله علیه و آله در ابتدا فرمودند که در قرآن تدبّر کنید، آیاتش را فهم کنید، نگاه کنید به محکمات آن و از متشابهاتش پیروی نکنید که گمراه میشوید، سپس میفرمایند: به خدا قسم روشن نخواهد کرد برای شما بواطن و تفسیر قرآن را و توضیح نخواهد داد، مگر اینکه بالا بردم و اسمش علی است.
معلوم میشود تدّبر در قرآن و نگاه در محکمات و فهم آیات، همراه با بیانکنندگان قرآن است که اوّلینشان پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله و سپس امیرالمؤمنین علی علیهالسّلام هستند.. در حقیقت حضرت که امر به تدبّر در قرآن و فهم آیات قرآن و نگاه به محکمات دارند، پشتوانهاش را ایمان به امیرالمؤمنین علیهالسّلام قرار دادهاند. ایشان در جملات و فرازهای دیگر خطبه این مسأله را بهخوبی توضیح میدهند. تدبّر در قرآن و فهم آیات و نگاهِ به محکمات، باید همراه باشد با استفادهی علمی و تفسیری و تأویلی آیات کریمهی قرآن، از وجود مقدّس امیرالمؤمنین علّی بن ابیطالب علیه السّلام.
والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه