«ألا اِنَّهُ لا « اَميرَالْمُؤْمِنينَ » غَيْرُ اَخى هذا ، اَلا لاتَحِلُّ اِمْرَةُ الْمُؤْمِنينَ بَعْدى لِاَحَدٍ غَيْرِهِ .»

«هان بدانید! که هرگز به جز این برادرم، کسی نباید امیرالمؤمنین خوانده شود. هشدار که پس از من، امارت مؤمنان برای کسی جز او روا نباشد.»
«امیرالمؤمنین» مطلق است؛ یعنی او فرمانده همه‌ی ایمانیان قبل و بعد از خودش است. در این‌که پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله اوّلین مخلوق خدا بوده و در کلّ عالم خلقت استثنا هستند و معلّم امیرالمؤمنین علیّ بن ابیطالب علیه السّلام هستند، بحثی نیست.
ایشان می فرمایند علی علیه‌السّلام امیر و فرمانروای کلّ مؤمنین است. «ال» در واژه‌ی «المؤمنین» استغراق است؛ یعنی پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله به امر خداوند لقب امیرالمؤمنین را اختصاصاً برای علیّ بن ابیطالب علیه السّلام فرمودند.
ایشان فرمودند این لقب برای هیچ‌کس جز علی علیه‌السّلامحلال نیست، حتّی ائمّه‌ی دیگر علیهم السلام . البتّه برای هرکدام از ائمّه علیهم السّلام اختصاصاً القاب و رسالت‌های خاص و جداگانه‌ای تعریف‌شده مانند تشکیل حکومت جهانی امام زمان علیه السلام؛ امّا اطلاق لقب «امیرالمؤمنین» برای ایشان ‌هم جایز نیست. رسول خدا صلی‌الله علیه و آله در این خطبه هشت بار تأکید کردند که لقب «امیرالمؤمنین» فقط به علی علیه‌السّلام اختصاص دارد و در روایات دیگر هم این اختصاص را بیان فرموده‌اند. متأسّفانه خلفا با علم به این‌که می‌دانستند این لقب اختصاص به علی علیه‌السّلام دارد، این لقب را به سرقت برده و برای خودشان اطلاق کردند.
این عمل از زمان خلیفه‌ی اوّل شروع شد تا معاویه و پس از او این لقب را بیشتر جا انداختند. لذا تاریخ را که نگاه می‌کنیم، می‌بینیم اطلاق لفظ «امیرالمؤمنین» به معاویه، به یزید و پس‌ازآن‌ها خیلی بیشتر رایج و فرهنگ شده است. این علی‌رغم ‌همه‌ی تأکیداتی است که حضرت رسول اکرم صلی‌الله علیه و آله دراین‌باره فرموده بودند!


والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه

 

منابع:

1) یس (36): 17.