به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز
وَ نَدَبَهُمْ لاِسْتِزادَتِها بِالشُّكْرِ لاِتِّصالِها، وَ اسْتَخْذَى الْخَلْقَ بِاِنْزالِها، وَ اسْتَحْمَدَ اِلَى الْخَلائِقِ بِاِجْزالِها
ندبه یعنی صدا کردن آن مندوب است. ما در دعای ندبه، وجود امام زمان علیه‌السلام را صدا می‌کنیم. مندوب یعنی مُستحب؛ برای این‌که خدا صدا کرده است که ما داریم بندگی می‌کنیم. ندبه هم به معنای صدا کردن و هم گریه کردن و هم به معنی آن چیزی که خداوند دوست دارد، می‌باشد.
وَ نَدَبَهُمْ
یعنی خداوند مردم را دعوت کرده است.
لاِسْتِزادَتِها بِالشُّكْرِ لاِتِّصالِها
برای این‌که مردم از خدا بخواهند نعمت‌هایش بیشتر کند. اِسْتِزادَباب استفعال است. یعنی طلب زیاد کردن. یعنی به واسطه‌ی شکر، زیاد شدن نعمت‌ها و محامد را دعوت کرده است. برای این‌که به واسطه‌ی شکر طلب زیادی بکنند. یعنی مدام بگویند: خدا را شکر؛ در قرآن هست:
لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزیدَنَّکُمْ (1)
اگر شکر کنید ما زیاد می‌کنیم.
پس شکر اِسْتِزادَاست. خدا دعوت به چه دلیل دعوت کرده است مردم را لاِسْتِزادَتِهابه شکر کردن؟
بِالشُّكْرِ لاِتِّصالِها
برای این‌که خداوند نعمت‌ها را قطع نکند و متصل باشد. یعنی خدا خواسته است که مرتب و مدام شکر نعمت کنیم و این‌که از خدا نعمت‌های بیشتری بخواهیم و خداوند نعمت‌ها را برای ما متّصل کند.
وَ اسْتَخْذَى الْخَلْقَ بِاِنْزالِها
اسْتَخْذَى، "خ" و "ذ" خذی یعنی فروتنی کرد. اسْتَخْذَىیعنی خواست که دیگران فروتنی کنند.
وَ اسْتَخْذَى الْخَلْقَ بِاِنْزالِها
یعنی خدای متعال خواسته است از مردم که فروتنی کنند به خاطر این‌که سرشاری نعمت را بیشتر کند.
اِنْزالِها
یعنی نعمت را نازل کند و فرو بریزد. خداوند خواسته است برای این‌که مردم نعمت‌شان بیشتر شود، فروتنی کنند. پس با شکر کردن و فروتنی نمودن، طلب زیادی کنند. بنابراین اگر شکر کنند، نعمت‌ها متصل می‌شود و اگر فروتنی نمایند، خداوند نعمت‌های خودش را نازل می‌کند.
وَ اسْتَحْمَدَ اِلَى الْخَلائِقِ بِاِجْزالِها
به خانواده‌ی داغ‌دیده می‌گویند: خداوند به شما صبر جزیل عطا کند. یعنی صبر همراه با شکر و معنویّت و نه با اعتراض؛ حضرت می‌فرمایند:
وَ اسْتَحْمَدَ اِلَى الْخَلائِقِ بِاِجْزالِها
خداوند از خلائق طلب حمد کرده است برای این‌که نعمت‌ها را زیباتر نماید. یعنی نعمت‌ها را جزیل کند.
پس خدا از مردم خواسته است که طلب زیادی کنند برای اتصال نعمت‌ها.
از مردم خواسته است که فروتنی کنند برای فرو ریختن نعمت‌های پُشت سَر هم.
از مردم خواسته است که ستایش و حمد کنند برای این‌که نعمت‌های‌شان را جزیل کند. یعنی نعمت‌ها را فرو بریزد و ضمن این‌که می‌ریزد، بهترین نیز باشد.
وَالْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ
منابع
1) ابراهیم (14) آیه 17
