به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز
أَ تَقُولُونَ ماتَ مُحَمَّدٌ صَلَّىاللَّهُعَلَیهِوَآلِهِ رَسُولُ اللّهِ؟ فَخَطْبٌ وَ اللّهِ جَلِیلٌ، اسْتَوْسَعَ وَهْیهُ، وَ اسْتَنْهَرَ فَتْقُهُ، وَ فُقِدَ راتِقُهُ وَ اُظْلِمَتِ الْأَرْضُ لِغَیبَتِهِ، وَ اكْتَأَبَتْ خِیرَةُ اللّهِ وَ كَسَفَتِ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ وَ انْتَثَرَتِ النُّجُومُ لِمُصِیبَتِهِ، وَ اَكْدَتِ الاْمالُ، وَ خَشَعَتِ الْجِبالُ وَ اُكِلَتِ الاَمْوالُ، وَ اُضِیعَ الْحَرِیمُ وَ اُذِیلَتِ الْحُرْمَةُ عِنْدَ مَماتِهِ، وَ فُتِنَتِ الْأُمَّةُ وَ غَشِیتِ الظُّلْمَةُ وَ ماتَ الْحَقُّ.
حضرت زهرا عَلَیهِاالسَّلَامُ میفرمایند: آیا میگویید: محمّد صَلَّىاللَّهُعَلَیهِوَآلِهِ رسول خدا از دنیا رفت؟ البته که به خدا سوگند! این رویداد بزرگی بود. "فَخَطْبٌ" به معنی حادثه و رویداد بزرگ است.
اسْتَوْسَعَ وَهْیهُ، وَ اسْتَنْهَرَ فَتْقُهُ، وَ فُقِدَ راتِقُهُ وَ اُظْلِمَتِ الْأَرْضُ لِغَیبَتِهِ، وَ اكْتَأَبَتْ خِیرَةُ اللّهِ
"اسْتَوْسَعَ" یعنی وسیع است و بزرگ است. شِكاف و سستىاش دامنهدار و جبران کنندهاش نایاب است، یعنی این مصیبت را نمیشود جبران کرد و زمین با فقدان او به تاریكى رفت و برگزیدگان خداوند اندوهگین گشتهاند.
وَ كَسَفَتِ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ وَ انْتَثَرَتِ النُّجُومُ لِمُصِیبَتِهِ
و آفتاب و ماه در عزاى او گرفتهاند و ستارگان فرو ریخته، پراكنده شدهاند.
در اینجا هم به خورشید و ماه اشاره دارند و هم به امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسینعلیهمالسلام که در روایات به شمس و قمر تعبیر شدهاند.
وَ اَكْدَتِ الاْمالُ، وَ خَشَعَتِ الْجِبالُ وَ اُكِلَتِ الاَمْوالُ، وَ اُضِیعَ الْحَرِیمُ وَ اُذِیلَتِ الْحُرْمَةُ عِنْدَ مَماتِهِ، وَ فُتِنَتِ الْأُمَّةُ وَ غَشِیتِ الظُّلْمَةُ وَ ماتَ الْحَقُّ
آرزوها بىنتیجه ماند؛ كوهها سرتعظیم فرود آورده، فرو ریختند و دارایىها به تاراج رفت و حریم او شكسته شد و در مرگ او به حرمتش اهانت شد و فتنه، امّت را فرا گرفت _یعنی امّت در امتحان قرار گرفتند_ و تاریكى جهان را احاطه كرد و حق و حقیقت بدرود حیات گفتند.
وَالْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ