به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز
فَلَمَّا اخْتارَ اللّهُ لِنَبِیهِ دارَ اَنْبِیائِهِ وَ مَأْوى اَصْفِیائِهِ وَ اَتَمَّ عَلَیهِ ما وَعَدَهُ، ظَهَرَتْ فِیكُمْ حَسِیكَةُ النِّفاقِ وَ سَمَلَ جِلْبابُ الدِّینِ وَ اَخْلَقَ ثَوْبُهُ وَ نَحَلَ عَظْمُهُ وَ اَوْدَتْ رِمَّتُهُ
اشاره کردن به مرگ، بر اساس مودبانه بودنش و اشاره به متافیزیک بودنش، تعبیرات مختلفی مانند توفّی و قبض دارد. اما حضرت زهرا عَلَیهِاالسَّلَامُ از این عبارات استفاده میفرمایند:
فَلَمَّا اخْتارَ اللّهُ لِنَبِیهِ دارَ اَنْبِیائِهِ
هنگامی که خداوند برای پیامبرش، خانهی پیامبرانش را برگزید
حالا اجازه بدهید کمی لغتِ اختیار را برای شما توضیح بدهم تا ببینید که چقدر جالب است! من از شما میپرسم که شما کدام جلسه درسی را اختیار کردهاید؟ شما جواب میدهید: جلسهی روز سهشنبه را اختیار کردهام. یا من به شما گفتهام که در یکی از کلاسها تشریف بیاورید و شما جلسه سهشنبه را اختیار میکنید. اختیار از لغت خار میآید. واژهی خار نیز از خیر میآید. خیر یعنی بهترین؛ در روایات هم داریم:
خَيْرُ الْأُمُورِ أَوْسَطُهَا[1]
"اخْتارَ اللّهُ" یعنی اینکه خداوند پذیرفته است تا بهترین را برگزیند. بهترین این است که پیغمبر صَلَّىاللَّهُعَلَیهِوَآلِهِ در سال یازدهم هجری وفات کنند. بهترین این است که پیغمبر صَلَّىاللَّهُعَلَیهِوَآلِهِ از میان مردم سفر کنند.
فَلَمَّا اخْتارَ اللّهُ لِنَبِیهِ دارَ اَنْبِیائِهِ
یعنی زمانی که خداوند پذیرفت تا برای پیامبراکرم صَلَّىاللَّهُعَلَیهِوَآلِهِ بهترین را اختیار کند و بهترین، برای ایشان خانهی پیامبرانش است.
وَ مَأْوى اَصْفِیائِهِ
برای پیامبرش پناهگاه برگزیدگانش را.
"مَأْوى" یعنی پناهگاه و جایی که انسان احساس راحتی می کند.
"اَصْفِیائِهِ" جمع صفی است و یکی از صفات پیامبر اکرم صَلَّىاللَّهُعَلَیهِوَآلِهِ است. صفی یعنی کسی که خداوند پاکش کرده و ناخالصی در او نیست. به آبی که از کدورت خارج بشود، میگویند: صف.
وَ اَتَمَّ عَلَیهِ ما وَعَدَهُ
و موقعی که خدا وعده های خودش را بر پیغمبر صَلَّىاللَّهُعَلَیهِوَآلِهِ تمام کرد. وعده داده بود که دین تو جهانی خواهد شد و تو موفق خواهی شد و خداوند وعده داده بود که:
يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ[2]
وعدههای خداوند برای پیغمبر صَلَّىاللَّهُعَلَیهِوَآلِهِ تمام شد و حالا که تمام شد، سه مورد مطرح است:
اول: خداوند برگزید برای پیغمبر خانه انبیائش را؛ دوم: محل سکونت و پناه اصفیائش را و سوم: کامل کرد بر پیغمبر وعدههایش را.
سپس حضرت زهرا عَلَیهِاالسَّلَامُ میفرمایند:
ظَهَرَتْ فِیكُمْ حَسِیكَةُ النِّفاقِ
"حَسِیكَةُ" به معنی خواب است. از این کلمه تعبیر به خار نیز کردهاند به این دلیل که وقتی نفاق وارد زندگی شد و وارد جامعه شد، دیگر نمیتوان آن را کاری کرد. حضرت میفرمایند چند تا چیز در میان شما پیدا شد:
وَ سَمَلَ جِلْبابُ الدِّینِ
"جِلْبابُ" یعنی لباس تمام فراگیر دین؛ سَمَلَ هم به معنی کهنه است. یعنی سرتا پای لباسِ دین کهنه شد.
وَ اَخْلَقَ ثَوْبُهُ وَ نَحَلَ عَظْمُهُ وَ اَوْدَتْ رِمَّتُهُ
و لباس دین کهنه و پاره پاره شد و استخوان دین پوسیده شد و غبار پوسیدهاش، بر هوا رفت و پخش شد و از بین رفت.
وَالْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ
[1] كافي (ط - دار الحديث)، ج13، ص: 273
[2] المائده (5) آیه 67