«وَ رَبُّ الْجِنَّةِ وَ النّاسِ، الّذی لا یُشْکِلُ عَلیْهِ شَیْءٌ، وَ لا یُضْجِرُهُ صُراخُ الْمُسْتَصْرِخینَ»
«و پروردگار پری و انسان است. چیزی بر او مشکل ننماید، فریادِ فریادکنندگان او را آزرده نکند.»
«النّاس» را دو معنا کردهاند. برخی گفتهاند از نسیان و برخی دیگر گفتهاند از انسان آمده.
«جِنَّة» جن و جنین، به معنای موجود غیرمرئی است. در قرآن کریم میفرماید: ﴿ فَلَمَّا جَنَّ عَلَیهِ اللَّیْلِ ﴾(1) یعنی هنگامیکه شب، روشنیها را پوشاند. وجه تسمیه ی جِن هم این است که پنهان است و دیده نمیشود. خداوند متعال پروردگاری جِنَّةو ناسرا دارد. علّت اینکه جن و انس را اسم میبرد، به این جهت است که جن و انس در یکچیزی مشترک و هر دو مکلفاند. در قرآن کریم هم این دو اسم باهم آمدهاند: ﴿ وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیعْبُدُونِ ﴾(2): ( من جن و انس را نیافریدم، مگر برای عبادت و بندگی ).
در بسیاری از مبانی دینی وقتیکه ربوبیت خداوند به کار میرود، بهعنوان پروردگار جنّ و مردم بهکاربرده میشود. «رَبُّ الجِنَّةِ وَ النّاسِ» یعنی پروردگارِ دو موجودی که آزاد و مکلّف هستند. نبوّت پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله، هم برای جنّیان و هم برای انسیان است.
«اَلَّذی لا یُشْکِلُ عَلیْهِ شَیْءٌ»: آن «رَبُّ الجِنَّةِ وَ النّاسِ» است که چیزی بر او مشکل نیست؛ چون مشکل از برای محدودیت قدرت است. وقتیکه خداوند متعال محدودیت قدرت ندارد و بر هر چیزی قادر است، چیزی بر او مشکل نیست. در ادارهی جن و ناس، چیزی بر خداوند متعال سخت نیست که نتواند در مدیریت و ربوبیت کاری را انجام ندهد.
«وَ لا یضْجِرُهُ صُراخَ الْمُستَصرِخینَ»: فریادِ فریاد کنندگان او را آزرده نکند. وقتیکه چیزی بر او مشکل نیست، پس فریادِ فریاد کنندگان هم او را نمیآزارد و او را تحت تأثیر قرار نمیدهد. یکی از خصوصیاتی که خداوند متعال دارد که موجودات ندارند، این است که تحت تأثیر قرار نمیگیرد و انفعالی در ذات و در صفات او نیست؛ زیرا انفعال از محدودیت و نداشتنِ قدرتِ بینهایت است. خدایی که «رَبُّ الجِنَّه وَ النّاسِ» است، با چیزی مشکل ندارد و فریادِ فریاد کنندگان هم او را آزرده نمیکند.
والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاتُه