به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز

و ضَمَّنَ الْقُلُوبَ مَوْصُولَها

ضمیر مَوْصُولَهابه کلمه‌ِی لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ بر می‌گردد. ضَمَّنَلغت ضِمن است. می‌گویند: ضِمن عرض ارادت، از شما می‌خواهم که یک خورده‌ای مرتب باشید. آن‌وقت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها می‌فرمایند: «خداوند متعال در ضمن قلب‌ها قرار داده است.» این مَوْصُولَهایعنی چسبیده است. الَّذِينَو الَّذِيرا می‌گویند موصول چون حتماً یک صله باید به آن بچسبد. یعنی وقتی الَّذِينَمی‌گوید، باید بگوید: موصول یعنی آن‌که به آن چسبیده دارد.
مَوْصُولَها
یعنی اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ یک چیز چسبیده دارد. حال چسبیده‌ی به آن‌ چیست؟ چسبیده‌اش این است که در قلبِ انسان‌ها، این لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُچسبیده است و به طور فطری وجود دارد.

و ضَمَّنَ الْقُلُوبَ مَوْصُولَها
بنابراین توحیدِ فطری عبارت است از آن چیزی که چسبیده‌ی به لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ است و در قلب‌ها قرار دارد. منظور از قلب‌ها چیست؟ یعنی تمام وجود انسان؛ این قلب همان جنبه‌ی تجرد و غیر فیزیک است که روح باشد. روح چهار تا اسم دارد؛ روح، نفس، عقل و قلب. قلب از این جهت قلب می‌گویند که در تقلّبات است.
و ضَمَّنَ الْقُلُوبَ مَوْصُولَها
یعنی خداوند در ضِمن قلب‌ها قرار داده است. معنای چسبیده‌ی اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ، توحید فطری و توحید خلقتی است. خداوند در قرآن می‌فرماید:
فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتي‏ فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها (1)


وَالْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ
 

منابع

1) الروم (30) آیه 30