به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز

وَ الْحَجَّ تَشْییداً لِلدِّینِ وَ اِحْیاءً لِلسُّنَنِ وَ اِعْلاناً لِلشَّرِیعَةِ وَ اِعْلاناً لِلشَّرِیعَةِ، وَ الْعَدْلَ تَنْسِیقاً لِلْقُلُوبِ. وَ تَمْكِیناً لِلدِّینِ

این مسئله را با دقت گوش نمایید! خداوند متعال، انسان را مدنیّ بالطبع آفریده است. یعنی طبع انسان اجتماعی است. طبع که انسان اجتماعی باشد، هم محبّتش اجتماعی می‌شود و هم قوانین آن اجتماعی می‌شود و هم در أثر این اجتماعی بودن، ‌تکامل می‌یابد. لذا یکی از سفارشات، نماز جماعت است.
خداوند بسیار به نماز جماعت سفارش کرده است. در دین سفارش به صله ارحام، دیدار با علما و دانشمندان، احترام به پدر و مادر و.... بسیار است که نتیجه‌ی ارزش قائل شدن برای اجتماع و جامعه است.  بزرگ‌ترین اجتماعی که خداوند در همه‌ِ ادیان سفارش کرده است، حج است. چون زمان برگزاری حج تمتع نیز خاص است و فقط در ذی‌الحجه برگزار می‌شود، لذا یکی از بزرگ‌ترین اجتماعات است. حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها می‌فرمایند:
وَ الْحَجَّ تَشْییداً لِلدِّینِ
خدا حج را برای محکم کردن پایه‌های دین قرار داده است. تَشْییداًیعنی محکم کردن؛ مهندسین ساختمان که تخصص‌شان فونداسیون است، کار‌شان همین است که پایه‌های ساختمان را محکم قرار دهند. حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها می‌فرمایند: خداوند حج را قرار داده است برای محکم کردن پایه‌های دین، زیرا وقتی حج باشد و هر سال یک‌بار، مسلمانان همه با هم در یک‌جا جمع بشوند، دل‌های‌شان به هم محکم می‌گردد و ارتباط با افراد دیگر ملل بیشتر می‌گردد و ساختمان دین اسلام محکم می‌گردد.

وَ اِحْیاءً لِلسُّنَنِ
و در ادامه می‌فرمایند: غیر از این‌که ارکان دین محکم می‌شود، سنت‌ها نیز زنده می‌گردد. سنن یعنی روش‌های ادیان دیگر؛ چون حج را از حضرت آدم علیه‌السلام تا حضرت ابراهیم علیه‌السلام که خانه بازسازی کرده‌است و تا حضرت موسی و عیسی علیهما‌السلام و پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله بوده است.
حج در دین تمام پیغمبران بوده و هست. منتها یهودیان، مسجد الاقصی را یک جور دیگر احترام می‌کردند و کعبه را به عنوانِ جایی برای زیارت و عبادت می‌رفته‌اند. این عبارت:
وَ اِحْیاءً لِلسُّنَنِ
یعنی الان که حاجیان سعی بین صفا و مروه می‌کنند، این احیاء همان سنتی است که مادر حضرت اسماعیل به دنبال آب می‌گشت. از آب زمزم که می‌خوریم همین‌طور و نماز در مقام حضرت ابراهیم علیه‌السلام، در وقاع تمام حج،‌ سنت گذشتگان است. یعنی ما مسلمانان که طواف خانه‌ی خدا می‌کنیم، سعی بین صفا و مروه می‌کنیم، وقوف در منا و عرفات و مشعر داریم، این اعلام شریعت است و اعلام شریعت با جمعیت می‌باشد و با یکی‌،دو نفر یا پنج نفر نمی‌شود.
لذا حج هم تشریع دین است و هم احیاء سنن؛ الان هم بزرگ‌ترین مراسم دینی در جهان، حج تمتع است و هیچ دینی چنین مراسم پُر جمعیتی ندارند. به عنوان مثال یهودیان در مراسمی به مسجد‌الاقصی و باب حطه می‌روند اما مانند حج تمتع که اعلان شریعت به جهانیان باشد، نیست.
وَ الْعَدْلَ تَنْسِیقاً لِلْقُلُوبِ
خداوند متعال عدل را واجب کرده است. عدل دو معنا دارد:

1. وَضْعُ كُلِّ شَی‌ءٍ فی مَوْضِعِه؛ هر چیزی را در جای خودش قرار دهیم. یعنی عدل این است که لوستر روی سقف باشد و مثلاً ساعت روی میز؛ یا انسان کلاه را روی سرش بگذارد و جوراب را به پا بپوشاند که اگر جوراب را به سر بگذارد، آن‌وقت می‌شود: ظلم؛ ظلم پارادوکس عدل است؛ عدل یعنی هر چیزی را در جای خودش بگذاریم و ظلم یعنی هر چیزی در جای خودش نباشد.
2. اِعْطاءُ كُلِّ ذی حَقٍّ حَقَّهُ؛ به هر صاحب حقی، حقش را بدهیم.  به طور مثال حقّ کولر این است که روی پشت‌بام باشد. حقّ کفش این است که زیر پا باشد و از این دست... عدل یا فردی است و یا اجتماعی؛
بِالْعَدْلِ قامَتِ السَّماواتُ وَ الاْرْضُ
تمام آسمان‌ها و زمین به عدل بر پا هستند.
حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها می‌فرمایند:
تَنْسِیقاً لِلْقُلُوبِ
یعنی چیدمان، یعنی همسو کردن. خداوند عدل برای چیدمان و ارنج قلب‌ها قرار داده است. در این‌جا قلب هم فرموده‌‌اند و نگفته‌اند: عقل؛ زیرا بیشتر زندگی انسان با قلب‌اش است؛ عقل پایه‌ِی است ولی رو بناها، همه با قلب هستند. قلب یعنی جایی برای محبّت و عاطفه است.
وَ الْعَدْلَ تَنْسِیقاً لِلْقُلُوبِ
یعنی اگر عدل را اجرا کنیم، خداوند واجب کرده است که قلب‌ها چیدمان شوند یعنی در کنار هم قرار گیرند؛ وقتی که قلب‌ها کنار هم قرار گرفتند با هم متحد شده و خیلی از کارها را می‌توانند انجام دهند.
وَ تَمْكِیناً لِلدِّینِ
یعنی دین می‌شود معلم و پایه‌ی آن می‌شود: قلب؛ دقت کنید! چون حضرت می‌فرمایند:
وَ الْعَدْلَ تَنْسِیقاً لِلْقُلُوبِ وَ تَمْكِیناً لِلدِّینِ
اگر عدل باشد، برای دین هم امکان ایجاد می‌کنیم که حاکم باشد. لذا همه جا و آن‌جاهایی که عدالت برقرار شده است، دین هم اجرا شده است و هر جا عدالت نبود، ظلم بود، دین هم به تاراج رفته است. حتی در خانواده‌ها هم عدم رعایت عدالت گاهی موجب بروز اختلافاتی حتا در بین فرزندان می‌شود و مشکلاتی را بوجود می‌آورد. بنابراین انسان باید سعی نماید که متعادل بر خورد کند.


وَالْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ