به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز
وَ اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ
وَ اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ
شهادت میدهم که الاهی نیست. إله یعنی خدا؛ اینکه إله را معبود معنی میکنند یکی از لوازم خدایی، معبودیّت است. معنی لغت إله یعنی خدا، آفرینندهی با تمام صفات است.
لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ
یعنی خدا یک إله است. اللهترکیب شده است از ال و إله؛ إله یعنی معبود و همه کاره؛ با هم که ادغام شود، میشود: اللهکه یعنی خدای مخصوصی که یکی بیشتر نیست. شهادت میدهم که خدایی غیر از اللهنیست.
اینکه معبودی غیر از إله نیست، معنای إله معبود نیست بلکه معنایش خالق است. چون وله که ریشه إله است یکی به معنی آن خدایی است که در آن واله هستیم و یکی به معنای آن خدایی است که همه موجودات، به او پناه میبرند.
اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ
با تمام وجود شهادت میدهم، گواهی میدهم که الاهی غیر از اللهنیست. اللهکیست؟ ائمه علیهمالسلام فرمودند: اللههمان ال و إله بوده که معبود مستور از حواس و غیر قابل تعقل است. (1) اللهمستورِ غایبِ از حواس که مورد وَله و شیدایی است، یعنی در عقل نمیگنجد و نه به این معنی که معقول نیست بلکه یعنی در عقل نمیگنجد. شهادت میدهم که الاهی غیر از اللهنیست. این اسم اللهرا چه کسی برای خداوند گذاشته است؟ خودِ خدای متعال؛در کتب دینی کهن هم، اللهبه عنوان بزرگترین آفریننده هست. با اینکه در گذشته تعداد مشرکان زیاده بوده است اما تواریخ نشان میدهد که اعتقاد به خدای بزرگتر نیز همیشه بوده است.
در همین تواریخ که الان هست مثل تاریخ ویلدورانت (2)، گفته شده که همیشه بشر، به یک خدای بزرگتری معتقد بوده است. در تاریخ نشان میدهد که در دورانهایی همیشه بشرِ موحد و یکخدا بوده است. روایات و مدارک دینی هم این موضوع را تایید میکنند که همیشه یک عدهای بودهاند که به خدای واحد اعتقاد داشتهاند و خیلی از فلاسفهی غرب گفتهاند که خدا آن است که برتر از آن نیست مثل سنت آنسلم (3) که یک اسقف خیلی بزرگ مسیحی است که میگفت: «خدا آن است که بالاتر از آن تصور نشود.» که خیلی نزدیک است به خدای اسلام.
وَ اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ
وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ تفسیر اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ است. وقتی میگوییم: لا اِلهَ یعنی وَحْدَهُکه تأکید و دوباره گویی لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ است؛ تنها است.لا شَرِيكَ لَهُ هم همین طور است.
وَحْدَهُ
تأکید مثبت است. یعنی تنها اوست. جملهی بعدی
لا شَرِيكَ لَهُ
تأکید نِگاتیو و سَلبی است. یعنی شریکی ندارد و نفی میکند. این لا شَرِيكَ لَهُ به عبارات دیگر در قرآن کریم آمده است که آن عبارت این است:
لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ (4)
یا آن عبارتی که در قرآن آمده است و هر روز میخوانیم:
وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ (5)
هیچ کس در برابر او نیست. بنابراین
وَ اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ
کلمهی کاملی است که خداوند متعال القاء کرده به پیغمبر صلی الله علیه و آله که مردم آن را بگویند و مردم هم یاد گرفتهاند. اولین شاگرد پیامبر صلی الله علیه و آله هم که حضرت زهرا و امیرالمؤمنین علیهماالسلام هستند، این را تکرار میکنند. در یک حدیثی هم دارد که امام حسن علیهالسلام، یک کودک شش ساله بودند در محضر پیغمبر صلی الله علیه و آله که یک اعرابی آمد و گفت:
مَا الْإِسْلَام (6)
امام حسن علیهالسلام فرمودند:
اللَّهُ أَكْبَرُ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُه
اعرابی که اولش جفاکار بود و به پیامبر صلی الله علیه و آله سلام هم نکرده بود، ایمان آورد.
وَالْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ
منابع
1)َ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ علیهالسلام اللَّهُ مَعْنَاهُ الْمَعْبُودُ الَّذِي يَأْلَهُ فِيهِ الْخَلْقُ وَ يُؤْلَهُ إِلَيْهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْمَسْتُورُ عَنْ دَرْكِ الْأَبْصَارِ الْمَحْجُوبُ عَنِ الْأَوْهَامِ وَ الْخَطَرَاتِ؛ التوحيد (للصدوق)، ص: 89
2) تاریخ تمدن (به انگلیسی: The Story of Civilization) نام مجموعه کتابی ۱۱ جلدی است که ویل دورانت بههمراه همسرش آریل دورانت دربارهی تاریخ زندگی انسان از دوران پیش از تاریخ تا پایان سدهی هجدهم نوشتهاند.
3) قدیس آنسلم کانتربری 1033-1109 میلادی
4) الشوری (42) آیه 11
5) الإخلاص (112) آیه 4
6) بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج43، ص: 335