به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز
بخش اول خطابه غدیر
۱. ستایش خداى را سزاست كه در یگانگى‌اش بلند مرتبه و در تنهایى‌اش به آفریدگان نزدیك است؛ سلطنتش پرجلال و در اركان آفرینشش بزرگ است. بر همه چیز احاطه دارد بى آن كه مكان گیرد و جابه جا شود و بر تمامى آفریدگان به قدرت و برهان خود چیره است. همواره ستوده بوده و خواهد بود و مجد و بزرگى او را پایانى نیست. آغاز و انجام از او و برگشت تمامى امور به سوى اوست.
۲. اوست آفریننده‌ى آسمان‌ها و گستراننده‌ى زمین‌ها و حكمران آن‌ها. دور و منزّه از خصایص آفریده‌هاست و در منزّه بودن خود نیز، از تقدیس همگان برتر. هموست پروردگار فرشتگان و روح؛ افزونى بخش بر آفریدگان و بخشنده ى بر همه‌ى موجودات است. به نیم نگاهى دیده‌ها را ببیند و دیده‌ها هرگز او را نبینند. كریم و بردبار و شكیباست. رحمتش جهان شمول و عطایش منّت‌گذار. در انتقام و كیفر سزاواران عذاب، بى‌شتاب است.
۳. بر نهان‌ها آگاه و بر درون‌ها دانا، پوشیده‌ها بر او آشكار و پنهان‌ها بر او روشن است. بر هر هستى فراگیر و چیره، نیروى آفریدگان از او و توانایى بر هر پدیده ویژه‌ى اوست. او را همانندى نیست. در تاریكستان لاشَىء، او هستى بخش هر هستى است؛ جاودانه و زنده و عدل گستر. خداوندى جز او نباشد و اوست ارجمند و حكیم.
۴. دیده‌ها را بر او راهى نیست و اوست كه دیده‌ها را دریابد و اوست بر پنهانى‌ها آگاه و بر كارها دانا. از دیدن، كسى وصفش را نیابد و بر چگونگى او، از نهان و آشكار دست نیازد؛ مگر او - عزّوجلّ - راه نماید و خود بشناساند.
۵. گواهى مى‌دهم كه او اللَّه است؛ همو كه تنزّهش سراسر روزگاران را فراگرفته و پرتواش ابدیّت را شامل است. فرمانش را بى مشاور اجرا كند و تقدیرش را بى شریك امضاء و هستى را بى‌یاور سامان دهد.
۶. صورت آفرینش او را الگویى نبوده؛ آفریدگان را بدون یاور و سختى و حیله، هستى بخشیده است. جهان با ایجاد او موجود و با آفرینش او پدیدار شده است. پس اوست اللَّه و معبودى جز او نیست؛ همو كه صُنعش استوار و ساختمان آفرینشش زیباست. دادگرى كه ستم روا نمى‌دارد و بخشنده‌ترینى كه كارها به او بازمى‌گردد.
۷. و گواهى مى‌دهم او اللَّه است كه هر هستى در برابر بزرگى‌اش فروتن و در مقابل ارجمندى‌اش رام و به توانایى‌اش تسلیم و به هیبتش خاضع است.
۸. پادشاه هستى‌ها و چرخاننده‌ى سپهرها و رام كننده‌ى آفتاب و ماه كه هریك تا اَجَل معیّن جریان یابند. او پرده‌ى شب را به روز و پرده‌ى روز را به شب بپیچد (زمر / ۵) كه شتابان در پى روز است (اعراف / ۵۴) هم او شكننده‌ى هر ستمگر باطل گرا و نابودكننده‌ى هر شیطان سركش است.
۹. نه او را ناسازى باشد و نه برایش مانندى و انبازى. یكتا و بى نیاز، نه زاده و نه زاییده شده و او را همتایى نبوده. (اخلاص / ۴ - ٣) خداوند یگانه و پروردگار بزرگوار است. بخواهد و به انجام رساند؛ اراده كند و حكم نماید؛ بداند و بشمارد؛ بمیراند و زنده كند؛ نیازمند و بى نیاز گرداند؛ بخنداند و بگریاند؛ نزدیك آورد و دور برد؛ بازدارد و عطا كند. اوراست پادشاهى و ستایش. به دست تواناى اوست تمام نیكى و هموست بر هر چیز توانا.
۱۰. شب را در روز و روز را در شب فرو برد. (حدید / ۶) جز او خداوندى نباشد؛ گران قدر و آمرزنده؛ پذیرنده‌ى دعا و افزاینده‌ى عطا؛ بر شمارنده‌ى نَفَس‌ها و پروردگار پرى و انسان. چیزى بر او مشكل ننماید. فریادِ فریادكنندگان، او را آزرده نكند و اصرارِ اصراركنندگان، او را به ستوه نیاورد. نیكوكاران را نگاه‌دار و رستگاران را یار، مؤمنان را صاحب اختیار و جهانیان را پروردگار است؛ همو كه در همه‌ى احوال، سزاوار سپاس و ستایش آفریدگان است.
۱۱. او را ستایش فراوان و سپاس جاودانه مى گویم در شادى و رنج و آسایش و سختى و به او و فرشتگان و نبشته ها و فرستاده‌هایش ایمان داشته. فرمان او را گردن مى‌گذارم و اطاعت مى‌كنم و به سوى هر آن چه مایه‌ى خشنودى اوست، مى‌شتابم و به حكم و فرمان او تسلیم؛ چرا كه به فرمان برى او، شایق و از كیفر او، ترسانم؛ زیرا او خدایى است كه كسى از مكرش در امان نبوده و از ستمش ترسان نباشد (زیرا او را ستمى نیست).
بخش دوم خطابه غدیر
۱۲. و اكنون به بندگى خویش و پروردگارى او گواهى مى‌دهم و وظیفه‌ى خود را در آن چه وحى شده، انجام مى‌دهم؛ مباد از سوى او عذابى فرود آید كه كسى را یاراى دور ساختن آن از من نباشد، هر چند توانش بسیار و دوستى‌اش با من خالص باشد. - خداوندى جز او نیست - چرا كه به من هشدار داده كه اگر آن چه در حق على نازل كرده به مردم ابلاغ نكنم، وظیفه‌ى رسالتش را انجام نداده‌ام. و خود او تبارك و تعالى امنیّت از آزار مردم را برایم تضمین كرده و البتّه كه او بسنده و بخشنده است. پس آن گاه خداوند چنین وحى‌ام فرموده: به نام خداوند همه مهرِ مِهر وَرز، اى فرستاده‌ى ما! آن چه از سوى پروردگارت بر تو فرو فرستادیم (مائده / ۶٧) درباره‌ى على و جانشینى او به مردم برسان؛ وگرنه رسالت خداوندى را به انجام نرسانده‌اى و او تو را از آسیب مردمان نگاه مى‌دارد. (مائده / ۶٧)
۱۳. هان مردمان! در تبلیغ آن چه خداوند بر من نازل فرموده، كوتاهى نكرده‌ام و اكنون سبب نزول آیه را بیان مى‌كنم: همانا جبرئیل از سوى سلام، پروردگارم - كه تنها او سلام است - سه مرتبه بر من فرود آمد و فرمانى آورد كه در این مكان به پا خیزم و به هر سفید و سیاهى اعلام كنم كه علىّ‌بن‌ابى‌طالب، برادر و وصىّ و جانشین من در میان امّت و امام پس از من است. همو كه جایگاه‌اش نسبت به من، به سان هارون نسبت به موسى است؛ مگر این كه پیامبرى پس از من نخواهد بود و او پس از خدا و رسول او صاحب اختیار شماست و خداوند تبارك و تعالى آیه اى بر من نازل فرموده كه: همانا تنها ولى و سرپرست و صاحب اختیار شما، خداوند و پیامبرش و مؤمنانى‌اند كه نماز به پا مى‌دارند و در ركوع زكات مى‌پردازند. (مائده / ۵۵) و قطعاً علىّ‌بن‌ابى‌طالب، نماز به پا داشته و در ركوع زكات پرداخته و پیوسته خداخواه است.
۱۴. و من از جبرئیل درخواستم كه از خداوند سلام اجازه كند و مرا از مأموریت تبلیغ به شما معاف دارد؛ زیرا كمى پرهیزكاران و فزونى منافقان و دسیسه‌ى ملامت‌گران و مكر مسخره كنندگان اسلام را مى‌دانم؛ همانان كه خداوند در وصف‌شان در كتاب خود فرموده: به زبان مى‌گویند آن را كه در دل‌های‌شان نیست (فتح / ١١) و مى‌شمارند آن را اندك و آسان، حال آن كه نزد خداوند بس بزرگ است. (نور / ١۵)
۱۵. و نیز از آن روى كه منافقان، بارها مرا آزار رسانیده‌اند تا بدانجا كه مرا اُذُن (سخن شنو و زودباور) نامیده‌اند؛ به خاطر همراهى افزون و تمایل و پذیرش على از من و توجّه ویژه‌ى من به او، تا بدانجا كه خداوند آیه‌اى فرو فرستاده: و از آنان‌اند كسانى كه پیامبر خدا را آزرده و گویند: او سخن شنو و زودباور است. بگو: آرى، او سخن شنوست. (توبه / ۶١) علیه آنان كه گمان مى‌كنند او تنها سخن مى‌شنود؛ لیكن به خیر شماست. او (پیامبر صلى‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به خدا ایمان دارد و اهل ایمان را تصدیق كرده، راست گو مى‌انگارد؛ و هم او رحمت است براى ایمانیان شما و البتّه براى آنان كه او را آزار دهند، عذابى دردناك خواهد بود. (توبه / ۶١) و اگر مى‌خواستم نام گویندگان چنین سخنى را بر زبان آورم و به آنان اشارت كنم و مردم را به سوی‌شان هدایت كنم (كه آنان را شناسایى كنند) مى‌توانستم؛ لیكن به خدا سوگند در كارشان كرامت نموده، لب فروبستم.
۱۶. با این حال خداوند از من خشنود نخواهد شد؛ مگر فرمان او را در حقّ على به شما ابلاغ كنم. آن‌گاه پیامبر صلى‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم چنین خواند: اى پیامبر! آن چه از سوى پروردگارت بر تو فرود آمده (مائده / ۶٧) در حقّ على، ابلاغ كن وگرنه رسالت او را انجام نداده‌اى و البتّه خداوند تو را از آسیب مردمان، نگاه مى‌دارد. (مائده / ۶٧)
بخش سوم خطابه غدیر
۱۷. هان مردمان! بدانید این آیه درباره‌ى اوست. ژرفاى آن را بفهمید و بدانید كه خداوند او را سرپرست و امام شما قرار داده و پیروى اش را بر مهاجران و انصار واجب كرده و بر پیروان آنان در نیكى، و بر صحرانشینان و شهروندان، و بر عجم و عرب و آزاده و برده و كوچك و بزرگ و سفید و سیاه و هر یكتاپرست؛ اجراى گفتار و فرمانش لازم، امرش نافذ، ناسازگارش رانده، پیرو و باوركننده‌اش در مهر است. البتّه كه خداوند، او و شنوایان سخنش و پیروان راهش را آمرزیده است.
۱۸. هان مردمان! براى آخرین بار در این اجتماع به پا ایستاده، (با شما سخن مى گویم.) سخنم را شنیده، پیروى كنید و فرمان پروردگارتان را گردن گذارید كه خداوند عزّوجلّ صاحب اختیار و سرپرست و معبود شماست و سپس سرپرست شما، فرستاده و پیامبر اوست كه اكنون با شما سخن مى‌گوید و پس از من به فرمان او، على ولى و امام شماست. سپس امامت، در فرزندان من از نسل على خواهد بود تا برپایى رستاخیز كه خدا و رسول او را دیدار كنید.
۱۹. روا نیست مگر آن چه خدا و رسول او و امامان روا دانند و ناروا نباشد مگر آن چه آنان ناروا دانند و خداوند عزّوجلّ هم روا و هم ناروا را به من شناسانده و من آموخته‌هایم را از كتاب خدا و حلال و حرام او را در اختیار على گذاشته‌ام.
۲۰. هان مردمان! او را برتر دانید؛ هیچ دانشى نیست مگر این كه خداوند در جان من نبشته و من تمامى آن را در جان على، امام پرهیزكاران، ضبط كرده‌ام و دانشى نبوده مگر آن كه به على آموخته‌ام. او پیشواى روشن‌گر است.
۲۱. كه خداوند در سوره‌ى یاسین از او گفت وگو كرده: و علم هر چیز را در امام مبین برشمردیم. (یس / ١٢) هان مردمان! او را فراموش نكنید و از امامتش برنتابید و از سرپرستى‌اش نگریزید؛ چرا كه شما را به درستى و راستى خوانده و خود نیز بدان عمل مى‌كند. او باطل را نابود كرده و شما را از آن بازدارد و هرگز نكوهشِ نكوهش‌گران او را از كار خدا بازندارد.
۲۲. او نخستین مؤمن به خدا و رسول اوست و كسى در ایمان به من، از او سبقت نجسته و همو جان خود را فداى رسول خدا كرده و با او همراه بوده است. تنها او همراه رسول خدا عبادت مى‌كرد و جز او از مردان كسى چنین نبود.
۲۳. على اوّلین نمازگزار و پرستش كننده‌ى همراه من است. از جانب خدا به او دستوردادم تا (در شب هجرت) در بستر من بیارامد و او نیز فرمان برده، پذیرفت كه جان خود را فداى من كند.
۲۴. هان مردمان! او رابرتر بدانید كه خداوند او را برترى داده و پیشوایى او را پذیرا باشید كه خداوند او را (به امامت) نصب كرده است.
۲۵. هان مردمان! او امام از جانب خداست و خداوند هرگز توبه‌ى منكر او را نپذیرد و چنین كسى را نیامرزد. این است روش قطعى خداوند درباره‌ى ناسازگار با امامت على و حتماً او را به عذاب دردناك جاودانه كیفر خواهد كرد. پس، از مخالفت او بهراسید؛ و گرنه خواهید افتاد در آتشى كه آتش گیره‌ى آن مردمان‌اند و سنگ (تحریم / ۶) كه براى حق ستیزان آماده شده است. (آل عمران / ١٣١)
۲۶. هان مردمان! به خدا كه پیامبران پیشین به ظهورم بشارت داده‌اند و همانا من فرجام آنان و برهان بر آفریدگانِ آسمانیان و زمینیانم. آن كس كه راستى و درستى مرا باور نكند، به كفر جاهلى گذشته درآمده و تردید در سخنان امروزم، هم‌سنگ تردید در تمامى محتواى رسالت من است و ناباورى در امامت یكى از امامان، به سان ناباورى در تمامى آنان است و جایگاه ناباوران امامت ما، آتش دوزخ خواهد بود.
۲۷. هان مردمان! خداوند عزّوجلّ از روى منّت و احسان خویش، این برترى را به من پیش كش كرده و خدایى جز او نیست. هشدار كه تمامى ستایش‌هاى من در تمامى روزگاران و هر حال و مقام، ویژه‌ى اوست.
۲۸. هان مردمان! على را برتر دانید كه او برترینِ مردان و زنان، پس از من است تا آن هنگام كه آفرینش برپاست و روزى شان فرود آید. دورِ دور باد، از مهر خداوند و خشمِ خشم باد، بر آن كه این گفته‌ام را نپذیرد و با من سازگار نباشد. هان! آگاه باشید جبرئیل از سوى خداوند خبرم داد: هر كه با على ستیزد و بر ولایت او گردن نگذارد، نفرین و خشم من بر او باد. البتّه بایست هر كس بنگرد كه براى فرداى خویش چه پیش فرستاده. پس تقوا پیشه كنید (حشر / ١٨) و از ناسازى با على بپرهیزید؛ مباد كه گام‌های‌تان پس از استوارى درلغزد (نحل / ٩۴) و همانا خداوند بر كردارتان آگاه است. (حشر / ١٨)
۲۹. هان مردمان! او هم جوار و همسایه‌ى خداوند است كه در كتاب گران‌قدر خود (قرآن) او را یاد كرده و درباره‌ى ستیزندگان با او فرموده: مبادا كسى در روز قیامت بگوید: افسوس كه درباره‌ى هم جوار و همسایه‌ى خداوند كوتاهى كرده‌ام. (زمر / ۵۶)
۳۰. هان مردمان! در قرآن اندیشه كنید و ژرفاى آیات آن را دریابید و بر محكماتش نظر كنید و از متشابهات آن پیروى ننمایید. به خداوند سوگند كه باطن‌ها و تفسیر آن را روشن نمى‌كند مگر همین كه دست و بازوى او را گرفته و بالا آورده‌ام و اعلام مى‌دارم: هر آن كس كه من سرپرست اویم، این على سرپرست اوست و او على، فرزند ابى‌طالب، برادر و وصىّ من است؛ ولایت و سرپرستى او حكمى از سوى خداست كه بر من فروفرستاده است.
۳۱. هان مردمان! همانا على و پاكان از فرزندانم از نسل او، یادگار گران سنگ كوچك‌ترند و قرآن، یادگار ارزشمند بزرگ‌تر. هر یك از این دو از دیگر همراه خود حكایت مى‌كند و با آن سازگار است. آن دو هرگز از هم جدا نمى‌شوند تا در حوض كوثر بر من وارد شوند. هان! آنان امانت‌داران خداوند در میان آفریدگان و حاكمان او، در زمین‌اند.
۳۲. هشدار كه من وظیفه‌ى خود را ادا كردم. وظیفه‌ام را ابلاغ كردم و به گوش شما رساندم. هشدار كه روشن نمودم. بدانید كه این سخن خدا بود و من از سوى او سخن گفتم.
۳۳. هان بدانید! هرگز به جز این برادرم، كسى نباید امیرالمؤمنین خوانده شود. هشدار كه پس از من، امارت مؤمنان براى كسى جز او روا نباشد.
بخش چهارم خطابه غدیر
۳۴. سپس فرمود: مردمان! كیست سزاوارتر از شمایان به شما؟ گفتند: خداوند و رسول او. آن‌گاه فرمود: آن كه من سرپرست اویم، پس این على ولى و سرپرست اوست. خداوندا! پذیراى ولایت او را دوست بدار و دشمن او را دشمن دار و یار او را یارى كن و رهاكننده‌ى او را تنها گذار.
۳۵. هان مردمان! این على است برادر و وصى و نگاهبان دانش من و جاى‌نشین من در میان امّت و ایمان آورندگان به من و بر تفسیر كتاب خدا. او مردمان را به سوى خدا بخواند و به آن چه موجب خشنودى اوست، عمل كند و با دشمنان او ستیز نماید. او سرپرست فرمانبردارى خدا باشد و بازدارنده از نافرمانى او.
۳۶. همانا اوست جانشین رسول اللَّه و فرمانرواى ایمانیان و از سوى خدا، پیشواى هدایت‌گر. اوست پیكاركننده‌ى با پیمان شكنان و روی‌گردانان از راستى و درستى و به دَر رفتگان از دین.
۳۷. خداوند فرماید: فرمان من دگرگونى نمى‌پذیرد. (ق / ٢٩) پروردگارا! اكنون به فرمان تو مى‌گویم: خداوندا! دوست‌داران او را دوست‌دار و دشمنانش را دشمن. پشتیبانان او را پشتیبانى و یارانش را یارى كن و خوددارى كنندگان از یارى‌اش را رها كن. ناباورانش را از مهرت بِران و خشم خود را بر آنان فرود آور.
۳۸. معبودا! تو خود در هنگام بیان ولایت على و برپایى او فرمودى: امروز آیین شما را به كمال و نعمتم را براى شما تمام نمودم و با خشنودى، اسلام را دین شما قرار دادم. (مائده / ٣) و فرمودى: همانا، دین نزد خدا تنها اسلام است (آل عمران / ١٩) و نیز فرمودى: و آن كه به جز اسلام دینى بجوید؛ از او پذیرفته نبوده، در جهان دیگر، در شمار زیان‌كاران خواهد بود. (آل عمران / ٨۵)
۳۹. خداوندا! تو را گواه مى‌گیرم كه پیام تو را به مردمان رساندم.
بخش پنجم خطابه غدیر
۴۰. هان مردمان! خداوند عزّوجلّ دین را با امامت على تكمیل نمود. اینك آنان كه از او و جانشینانش از فرزندان من و از نسل او - تا برپایى رستاخیز و عرضه‌ى بر خدا -پیروى نكنند، كرده‌های‌شان در دو جهان بیهوده بوده؛ (بقره / ٢١٧) و در آتش دوزخ جاودانه خواهند بود. (توبه / ١٧) به گونه‌اى كه نه از عذاب‌شان كاسته و نه برایشان فرصتى براى نجات خواهد بود. (بقره / ١۶٢)
۴۱. هان مردمان! این على است یاورترین، سزاوارترین، نزدیك‌ترین و گران‌قدرترین شما نزد من و خداوند عزّوجلّ و من از او خشنودیم. آیه‌ى رضایتى در قرآن نیست مگر درباره‌ى او و هرگاه خداوند ایمانیان را خطابى نموده، به او آغاز كرده و آیه‌ى ستایشى نازل نگشته مگر درباره‌ى او و در سوره‌ى هل أتى على الإنسان گواهى بر بهشت نداده مگر براى او و آن را در حقّ غیر او فرو نیاورده و به وسیله‌ى آن جز او را نستوده است.
۴۲. هان مردمان! على یاور دین خدا و دفاع كننده‌ى از رسول اوست و هم او پرهیزكار، پاكیزه و رهنماى ارشاد شده به دست خود خداست. پیامبرتان برترین پیامبران، جانشینش در میان شما برترین جانشینان و فرزندانش برترین اوصیایند. هان مردمان! فرزندان پیامبران از نسل آنان‌اند و فرزندان من از نسل امیرالمؤمنین على.
۴۳. هان مردمان! به راستى كه شیطانِ اغواگر، آدم را با رشك، از بهشت راند. مباد شما به على رشك ورزید كه آن‌گاه كرده‌های‌تان نابود و گام‌های‌تان لغزان خواهد شد. آدم به خاطر یك اشتباه، به زمین هبوط كرد، حال آن كه برگزیده‌ى خداى عزّوجلّ بود؛ پس چگونه خواهید بود كه شما شمایید و دشمنان خدا نیز از میان شمایند.
۴۴. هشدار! كه با على نمى‌ستیزد مگر شقى و سرپرستى‌اش را نمى‌پذیرد مگر رستگار پرهیزكار و به او نمى‌گرود مگر ایمان‌دار بى آلایش و به خدا سوگند سوره‌ى والعصر درباره‌ى او نازل شده است: به نام خداوند همه مهرِ مِهروَرز، به زمان سوگند كه انسان در زیان است. (والعصر / ٢ - ١) مگر على كه ایمان آورده و به درستى و شكیبایى آراسته است.
۴۵. هان مردمان! خدا را گواه مى‌گیرم كه پیام او را به شما رساندم و بر فرستاده، وظیفه‌اى جز بیان روشن نیست. (عنكبوت / ١٨ - نور / ۵۴)
۴۶. هان مردمان! تقوا پیشه كنید همان گونه كه بایسته است و نمیرید جز با شرفِ اسلام. (آل عمران / ١٠٢)
بخش ششم خطابه غدیر
۴۷. هان مردمان! ایمان آورید به خدا و رسول او و نورى كه (تغابن / ٨) همراهش فرود آمده پیش از آن كه چهره‌ها را تباه و باژگونه كنیم، یا چونان اصحاب روز شنبه (یهودیانى كه بر خدا نیرنگ آوردند) رانده شوید. (نساء / ۴٧) به خدا سوگند كه مقصود خدا از این آیه، گروهى از صحابه‌اند كه آنان را با نام و نَسَب مى‌شناسم؛ لیكن به پرده‌پوشى كارشان مأمورم. آنك هر كس پایه‌ى كار خویش را مِهر یا خشم على در دل قرار دهد و بداند كه ارزش عمل او، وابسته به آن است.
۴۸. هان مردمان! نور از سوى خداوند عزّوجلّ در جان من، سپس در جان علىّ‌بن‌ابى‌طالب و آن گاه در نسل او تا قائم مهدى - كه حقّ خدا وتمامى حقّ ما را مى‌ستاند - جاى گرفته است؛ چرا كه خداوند عزّوجلّ ما را دلیل و حجّت قرار داده بر كوتاهى كنندگان به عمد، ستیزه گران، ناسازگاران، خائنان و گنه‌كاران و ستم‌گران و غاصبان از تمامى جهانیان.
۴۹. هان مردمان! هشدارتان مى‌دهم: همانا من رسول خدایم. پیش از من نیز رسولانى آمده و سپرى شده‌اند. پس آیا اگر بمیرم یا كشته شوم، به جاهلیت بَر مى‌گردید؟ و آن كه به قهقرا برگردد، هرگز خدا را زیانى نخواهد رسانید و او سپاس گزاران شكیبا را پاداش خواهد داد. (آل عمران / ١۴۴)
۵۰. هان! على و فرزندان من از نسل او، داراى كمال شكیبایى و سپاس گزارى‌اند.
۵۱. هان مردمان! اسلام‌تان را بر من منّت نگذارید؛ (حجرات / ١٧) و بر خدا نیز، كه اعمال‌تان را بیهوده و تباه خواهد كرد و او بر شما خشم خواهد گرفت و شما را به شعله‌اى از آتش و مس گداخته (الرحمن / ٣۵) گرفتار خواهد كرد. به یقین پروردگار شما در كمین‌گاه است. (فجر / ١۴)
۵۲. هان مردمان! به زودى پس از من امامانى خواهند آمد و شما را به آتش خواهند خواند. آنان در روز رستاخیز، تنها و بى‌یاور خواهند بود. (قصص / ۴١)
۵۳. هان مردمان! آگاه باشید كه خداوند و من از آنان بیزاریم.
۵۴. هان مردمان! حتماً آنان و یاران و پیروان و تابعان‌شان در پست‌ترین جایگاه آتش خواهند بود (نساء / ١۴۵) و چه جایگاه بدى است منزل متكبران. (نحل / ٢٩)
۵۵. هان! كه آنان اصحاب صحیفه‌اند. اكنون هر كس در صحیفه‌ى خود نظر كند!!
۵۶. هان مردمان! اینك جانشینى خود را به عنوان امامت و وراثت به امانت به جاى مى‌گذارم در نسل خود تا برپایى روز رستاخیز و اكنون، مأموریت تبلیغى خود را انجام دادم تا برهان بر هر شاهد و غایب باشد و نیز بر همه‌ى آنان كه زاده شده یا نشده‌اند. پس بایسته است، این سخن را حاضران به غایبان و فرزنداران به فرزندان تا برپایى رستاخیز ابلاغ كنند.
۵۷. و به زودى گروهى پس از من، امامت را چپاول كرده، با پادشاهى جابه جا كنند. هان! خشم خدا بر غاصبان و چپاول‌گران و البتّه به زودى به كار شما، جن و انس (الرحمن / ٣١) خواهد پرداخت. آن‌كه مى‌پردازد - عذاب خواهد كرد - و شعله‌هاى آتش و مس گداخته بر سر شما ریخته خواهد شد و در آن هنگام هرگز یارى نمى‌شوید. (الرحمن / ٣۵)
۵۸. هان مردمان! همانا خداوند عزّوجلّ شما را به خود رها نخواهد كرد تا ناپاك را از پاك جدا كند و هر آینه خداوند شما را بر غیب آگاه نمى‌سازد. (آل عمران / ١٧٩)
۵۹. هان مردمان! هیچ سرزمینى نیست مگر این كه خداوند به خاطر تكذیب اهل آن - حق را - آن را پیش از برپایى رستاخیز نابود خواهد كرد و آن سرزمین را به امام مهدى خواهد سپرد و حتماً خداوند وعده‌ى خود را انجام خواهد داد.
۶۰. هان مردمان! شمار فزونى از گذشتگان شما، گمراه شدند و خداوند نابودشان كرد و همو نابودكننده‌ى آیندگان است. خداوند فرموده: آیا پیشینیان را تباه نكردیم؟ و در پس آنان، آیندگان را نابود نساختیم؟ آرى با مجرمان این چنین كنیم. واى بر ناباوران در روز رستاخیز. (مرسلات / ١٩ - ١۶)
۶۱. هان مردمان! همانا خداوند مرا فرمان داده و بازداشته و من نیز به دستور او به على امر و نهى كرده‌ام؛ پس دانش امر و نهى در نزد على است. فرمان او را بشنوید تا سلامت مانید و اطاعتش كنید تا هدایت شوید و از آن چه باز مى دارد، خوددارى كنید تا راه یابید و به سوى مقصد او حركت كنید و هرگز راه‌هاى پراكنده، شما را از راه او باز ندارد. (انعام / ١۵٣)
بخش هفتم خطابه غدیر
۶۲. هان مردمان! خداوند را صراط مستقیم منم كه فرمان به پیروى آن داده و سپس على و آن گاه فرزندانم از نسل او، پیشوایان هدایت‌اند كه به راستى و درستى راه مى‌برند و با حق دادگرى مى‌كنند. (اعراف / ١۵٩) سپس چنین خواند: به نام خداوند همه مهرِ مِهر وَرز، تمامى ستایش‌ها ویژه‌ى پروردگار جهانیان است. همو كه به همه‌ى آفرینش مِهر مى‌ورزد و به ویژگان، مِهر ویژه دارد. فرمانرواى روز جزاست. خداوندا! تنها تو را مى‌پرستیم و تنها از تو یارى مى‌جوییم. ما را به صراط مستقیم راهنمایى كن. راه آنان كه بر ایشان منّت نهاده، نعمت‌شان بخشیدى؛ نه راه خشم شدگان و نه راه گمراهان! (حمد /٧ - ١) و آن‌گاه ادامه داد: این سوره درباره‌ى من نزول یافته و به خدا سوگند شامل امامان است و به آنان اختصاص یافته. آنان‌اند اولیاى خدا كه ترس و اندوهى برایشان نباشد. (یونس / ۶٢) هان! همانا حزب الاهى چیره خواهد بود. (مائده / ۵۶)
۶۳. هان! ستیزندگانِ آنان گمراه و نابخرد و همكاران شیاطین‌اند كه براى گمراهى مردمان، سخنان بیهوده را به یك‌دیگر مى‌رسانند. (انعام / ١١٢)
۶۴. هشدار! خداوند در كتاب خود از دوستان امامان چنین یاد كرده: (اى پیامبر ما!) نمى‌یابى ایمان آورندگان به خدا و روز بازپسین را كه ستیزه‌گرانِ خدا و رسول او را دوست بدارند؛ گرچه پدران، فرزندان، برادران و خویشان‌شان باشند. خداوند ایمان را در دل‌های‌شان تثبیت فرموده و با روحى از سوى خود، ایشان را تأیید نمود و آنان را جاودانه در بهشت‌هایى درخواهد آورد كه از زیر درختان آن‌ها، نهرها جارى است. خداوند از آنان خشنود است و آنان از خداوند. همانان‌اند حزب خدا. هشدار كه حزب الاهى رستگاران‌اند. (مجادله/ ٢٢)
۶۵. هان! دوست‌داران امامان، مؤمنانى هستند كه خداوند عزّوجلّ چنین توصیف فرموده: آنان كه ایمان آورده، باور خود را به شرك نیالوده‌اند؛ پس ایشان در امان‌اند و راه یافتگان. (انعام / ٨٢)
۶۶. هشدار! یاران پیشوایان به باور رسیدگان‌اند و دور از تردید و انكار. (حجرات / ١۵)
۶۷. هشدار! ایشان با آرامش و سلامت به بهشت درخواهند شد. و فرشتگان، با رفاه و تسلیم آنان را پذیرفته (انبیاء / ١٠٣) مى‌گویند: درود بر شمایان، اكنون پاكیزه شده‌اید! در بهشت، جاودانه درآیید (زمر / ٧٣)
۶۸. هان! بهشت پاداش دوستان امامان است كه در آن بى‌حساب روزى داده خواهند شد. (غافر / ۴٠)
۶۹. هشدار! دشمنان امامان در آتش درآیند. (نساء / ١٠)
۷0. هشدار! كه ناله‌ى افروزش جهنّم را - در حالى كه شعله‌هاى آن زبانه مى‌كشد - مى‌شنوند و زفیر (صداى بازدم) آن را دَر مى‌یابند. (ملك / ٧)
71. و خداوند در وصف‌شان فرماید: هرگاه امّتى در جهنّم درآید، همتاى خود را نفرین كند تا آن كه تمامى آنان به یك‌دیگر بپیوندند؛ پسینیان به پیشینیان گویند: پروردگارا! اینان ما را گمراه كردند؛ پس بر آنان كیفر دو چندان از آتش فرود آور. خداوند فرماید: براى هر دو گروه، كیفر دو چندان خواهد بود ولیكن شما نمى‌دانید. (اعراف / ٣٨)
۷۲. هشدار! كه خداوند درباره‌ى دشمنان امامان فرماید: هر گروه از آنان كه در جهنّم انداخته شوند، نگاه‌بانان از آنان مى‌پرسند: مگر بر شما ترساننده‌اى نیامد؟ گفتند: چرا! لیكن تكذیب كرده، گفتیم: خداوند خبرى نداده و شمایان نیستید مگر در گمراهى بزرگ و نیز مى‌گویند: اگر سخن خدا را مى‌شنیدیم یا اندیشه مى‌كردیم، اكنون در میان اهل آتش نبودیم. پس اینان به گناه خود اعتراف نمودند، پس دور باد دوزخیان از رحمت خدا (ملك / ١١ - ٨)
۷۳. هان! یاران امامان در نهان، از پروردگار خویش ترسانند. آمرزش و پاداش بزرگ برایشان خواهد بود.(ملك / ١٢)
۷۴. هان! چه بسیار راه است میان شعله‌هاى آتش و پاداش بزرگ.
۷۵. هان مردمان! ستیزه جوى ما كسى است كه خداوند او را ناستوده و نفرین فرموده و یاران و دوستان ما آنان‌اند كه خدا ایشان را ستوده و دوست مى‌دارد.
۷۶. هان مردمان! همانا من انذارگرم و على بشارت دهنده!
۷۷. هان مردمان! من بیم دهنده‌ام و على راهنماست.
۷۸. هان مردمان! من پیامبرم و على وصىّ من است.
۷۹. هان مردمان! من رسول‌ام و على، امام و وصىّ پس از من است و پس از او امامان، فرزندان اویند. آگاه باشید! من والد آنان و ایشان از صلب اویند.
بخش هشتم خطابه غدیر
۸۰. آگاه باشید! همانا آخرین امام، قائم مهدى، از ماست. هان! او بر تمامى ادیان، چیره خواهد بود. هشدار! اوست انتقام گیرنده‌ى از ستم‌كاران. هشدار! اوست فتح كننده‌ى دژها و منهدم كننده‌ى آن ها.
هشدار! اوست چیره بر تمامى قبایل مشركان و رهنماى آنان.
۸۱. هشدار! اوست خون خواه تمامى اولیاى خدا. هان! همانا او یاور دین خداست.
۸۲. هان! او از دریایى ژرف، پیمانه‌هایى افزون گیرد. هشدار! او هر ارزشمندى را به اندازه‌ى ارزش او و هر نادان و بى‌ارزشى را به اندازه‌ى نادانى‌اش نشان دار كند. هان! او نیكو و برگزیده‌ى خداست. هشدار! اوست میراث‌دار دانش‌ها و احاطه‌دار بر اِدراك‌ها.
۸۳. هان! او از پروردگارش خبر دهد و نشانه‌هاى او را برپا كند و استحكام بخشد. هشدار! اوست بالیده و استوار. آگاه باشید! هموست كه اختیار امور جهانیان به او سپرده شده.
۸۴. هان! پیشینیان از قرن‌ها ظهور او را پیش گویى كرده‌اند.
۸۵. هشدار! اوست حجّت پایدار و پس از او حجّتى نخواهد بود. راستى و روشنایى جز با او نیست.
۸۶. هان! كسى بر او پیروز نخواهد شد و ستیزنده‌ى او، یارى نخواهد گشت. هشدار! او ولىّ خدا در زمین، داور او در میان مردم و امانت‌دار امور آشكار و نهان است.
بخش نهم خطابه غدیر
۸۷. هان مردمان! من پیام خدا را برای‌تان آشكار كرده، تفهیم نموده‌ام و این على است كه پس از من، شما را آگاه مى‌كند.
۸۸. اینك شما را مى‌خوانم كه پس از پایان خطبه، براى انجام بیعت با او و اقرار به امامتش، با من و سپس با او دست دهید.
۸۹. هشدار! من با خدا بیعت كرده‌ام و على با من پیمان بسته است و اكنون از سوى خداى عزّوجلّ بر امامت او از شمایان پیمان مى‌گیرم. (اى پیامبر!) آنان كه با تو بیعت كنند، هر آینه با خدا بیعت كرده‌اند. دست خدا بر فراز دست آنان است و آن كس كه بیعت شكند، به زیان خود شكسته و خداوند آن را كه بر پیمان الاهى وفادار باشد، پاداش بزرگى خواهد داد .(فتح / ١٠)
بخش دهم خطابه غدیر
۹۰. هان مردمان! همانا حج و عمره از شعایر و آداب خدایى است. پس زایران خانه‌ى خدا و عمره كنندگان بر صفا و مروه بسیار طواف كنند و آن كس كه در انجام كار خیر، فرمان بردارى كند حتماً خداوند سپاس‌گزار داناست. (بقره / ١۵٨)
۹۱. هان مردمان! در خانه‌ى خدا حج به جاى آورید؛ هیچ خاندانى داخل آن نشد مگر بى‌نیاز شد و مژده گرفت و آن كه روى از آن برتافت، بى‌بهره و نیازمند گشت.
۹۲. هان مردمان! مؤمنى در موقف (عرفات و مشعر و منا) نماند مگر این كه خداوند گناهان گذشته‌ى او را آمرزید. پس بایسته است كه پس از پایان اعمال حج (با پاكى) كار خود را از سر گیرد. هان مردمان! حاجیان از سوى خداوند كمك شده و هزینه‌هاى سفرشان جاى‌گزین خواهد شد و البتّه، خداوند پاداش نیكوكاران را تباه نخواهد فرمود.
۹۳. هان مردمان! خانه‌ى خدا را با دین كامل و ژرفاى دانش دیدار كنید و از زیارتگاه‌ها جز با توبه و باز ایستادن (از گناهان) برنگردید.
۹۴. هان مردمان! نماز را به پا دارید و زكات پردازید؛ همان‌سان كه خداوند عزّوجلّ امر فرموده است. پس اگر زمان بر شما دراز شد و كوتاهى كردید و یا از یاد بردید، على صاحب اختیار و تبیین كننده‌ى بر شماست. همو كه خداوند عزّوجلّ پس از من، او را امانت‌دار خویش در میان آفریدگان نهاده است. او از من و من از اویم. همانا او و جانشینانش از فرزندان من به پرسش‌های‌تان پاسخ داده، آن چه را نمى‌دانید، به شما مى‌آموزند.
۹۵. هان! روا و ناروا بیش از آن است كه آن‌ها را شمارش كرده، یك‌باره به روا فرمان دهم و از ناروا باز دارم؛ از این روى مأمورم كه از شما پیمان بگیرم كه دست‌در دست من نهید در پذیرش آن‌چه از سوى خداوند عزّوجلّ درباره‌ى على امیرمؤمنان آورده‌ام و درباره‌ى اوصیاى پس از او كه از من و اویند. این امامت در میان آنان پایدار است و فرجام آنان، مهدى است و استوارى پیشوایى تا روزى است كه او با خداوندِ قدر و قضا دیدار كند (قیامت).
۹۶. هان مردمان! شمایان را به هر روا و ناروا (حلال و حرام) رهنمایى كردم و از آن برنمى‌گردم. هان! آن‌ها را یاد آورید و نگه دارید و یك‌دیگر را به آن توصیه كنید و احكام خدا را دگرگون نسازید. هشدار! دوباره یاد مى‌آورم: هان! نماز به پا دارید و زكات بپردازید و به معروف فرمان دهید و از منكر بازدارید.
۹۷. هشدار! برترین بخش امر به معروف این است كه به گفته‌ى من - درباره‌ى امامت و ولایت على و فرزندان او - برسید و سخنم را به دیگران برسانید و غایبان را به پذیرش فرمان من توصیه كنید و آنان را از ناسازگارى با من بازدارید كه این سخنان، فرمان خدا و من است. (هان!) هیچ امر به معروف و نهى از منكرى جز با امام معصوم تحقّق و كمال نمى‌یابد.
۹۸. هان مردمان! قرآن بر شما روشن مى‌كند كه امامان پس از على، فرزندان اویند و من به شما معرّفى كردم كه آنان از او و از من‌اند؛ چرا كه خداوند در كتاب خود مى‌گوید: امامت را فرمانى پایدار در نسل او قرار داد (زخرف / ٢٨) و من نیز گفته‌ام: مادام كه به آن دو - قرآن و امامان - تمسّك كنید، گمراه نخواهید شد.
۹۹. هان مردمان! پرهیزكارى! پرهیزكارى! از سختى رستخیز بپرهیزید؛ آن‌سان كه خداوند عزّوجلّ فرموده: البتّه زمین لرزه‌ى رستاخیز، حادثه‌اى بزرگ است (حج / ١)
۱۰۰. یاد آورید مرگ و قیامت را، حساب و ترازوها (براى توزین اعمال) را، محاسبه‌ى در برابر پروردگار جهانیان و پاداش و كیفر را. پس آن‌كه نیكى كرد، پاداش گیرد و آن‌كه بدى كرد، بهره‌اى از بهشت نخواهد برد.
بخش یازدهم خطابه غدیر
۱۰۱. هان مردمان! شمار شما بیش از آن است كه در یك زمان با یك دست، با من بیعت كنید؛ از این روى خداوند عزّوجلّ دستور فرموده كه از شما اقرار زبانى گیرم و پیمان سرپرستى على امیرالمؤمنین را محكم كنم و نیز بر امامان پس از او كه از نسل من و اویند؛ چرا كه گفتم: فرزندانم از نسل اویند.
۱۰۲. پس همگان بگویید: البتّه كه سخنان تو را شنیده، پیروى مى‌كنیم و از آن خشنود و بر آن گردن گذاریم و بر آن چه از سوى پروردگارمان و پروردگار تو در امامت امام‌مان على امیرالمؤمنین و دیگر امامان - از صلب او - به ما ابلاغ كردى، با تو پیمان مى‌بندیم؛ پیمانى با دل و با جان و با زبان و دستان‌مان. با این پیمان زنده‌ایم و با آن خواهیم مرد و با این اعتقاد برانگیخته مى‌شویم و هرگز آن را دگرگون نكرده، شكّ و انكار نخواهیم داشت و هرگز از عهد خود برنگشته، پیمان نشكنیم. (اى رسول خدا!) ما را به فرمان خدا پند دادى درباره‌ى على امیرمؤمنان و امامان پس از او، فرزندانت از نسل او، حسن و حسین و پیشوایان پس از آن دو كه خداوند برپای‌شان كرده. اینك براى آنان عهد و پیمان از ما گرفته شد، از دل‌ها و جان‌ها و زبان‌ها و درون‌ها و از دستان‌مان. هر كس توانست با دست، وگرنه با زبان بیعت نمود. دیگر پیمان نخواهیم شكست و خداوند دگرگونى از ما نبیند و از این پس فرمان تو را به نزدیك و دور از فرزندان و خویشان خواهیم رساند و خداوند را بر آن گواه گیریم و او بر گواهى كافى است و تو نیز بر ما گواه باش.
۱۰۳. هان مردمان! اكنون چه مى‌گویید؟ البتّه خداوند هر صدایى را مى‌شنود و بر اسرار دل‌ها آگاه است. هر آن كس كه هدایت پذیرد، به خیر خویش پذیرفته و آن‌كه گمراه شد، به زیان خود رفته.
(زمر / ۴١) و آن كس كه بیعت كند، حتماً با خداوند پیمان بسته كه دست خدا بالاى دست آن‌هاست.(فتح / ١٠)
۱۰۴. هان مردمان! آنك با خداوند بیعت كنید و با من پیمان ببندید و با على امیرمؤمنان و حسن و حسین و با امامان از نسل آنان كه پس از ایشان خواهند بود. امامانى كه فرمانى پایدار در دنیا و آخرت‌اند. خداوند مكّاران را تباه مى‌كند و به باوفایان، مهر مى‌ورزد. هر كس پیمان شكند، البتّه به زیان خود گام نهاده و آن كه بر عهدش پابرجا ماند، به زودى خدا او را پاداش بزرگى خواهد داد. (فتح / ١٠)
۱۰۵. هان مردمان! بگویید هر آن‌چه به شما گفتم و به على با لقب امیرالمؤمنین سلام كنید و اكنون بگویید: شنیدیم و فرمان مى‌بریم. پروردگارا! آمرزشت خواهیم و به سوى توست بازگشت. (بقره / ٢٨۵)و بگویید: تمام ستایش و سپاس، خدایى راست كه ما را به این راه هدایت فرمود و گرنه راه نمى‌یافتیم و البتّه فرستادگان پروردگارمان به درستى آمده‌اند. (اعراف / ۴٣)
۱۰۶. هان مردمان! برترى‌هاى علىّ‌بن‌ابى‌طالب نزد خداوند عزّوجلّ - كه در قرآن نازل فرموده - بیش از آن است كه من یك باره برشمارم؛ پس هر كس از مقامات او خبر داد و آن‌ها را شناخت، او را باور كنید.
۱۰۷. هان مردمان! فرمان بردار از خدا و فرستاده‌ى او (احزاب / ٧١) و از على و امامان كه نام بردم، به رستگارى بزرگى دست یافته است. (احزاب / ٧١)
۱۰۸. هان مردمان! سبقت‌جویان به بیعت و پیمان و سرپرستى او و سلام كنندگان بر او با لقب امیرالمؤمنین، رستگاران‌اند و در بهشت‌هاى پُر بهره خواهند بود.
۱۰۹. هان مردمان! آن چه خدا را خشنود مى‌كند بگویید و اگر شما و تمامى زمینیان كفران ورزند، خدا را زیانى نخواهد رسید. (آل عمران / ١۴۴)
۱۱۰. خداوندا! بیامرز ایمان آورندگان به آن چه را ادا كرده و فرمان دادم و بر انكاركنندگان كافر، خشم گیر!
والحمدللَّه ربّ العالمین.