به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز
تحکیم بخش آیات باری
« أَلا إِنَّهُ الْمخْبِرُ عَنْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ الْمُشَيِّدُ لاِمْرِ آياتِهِ»:« هان ! او از پروردگارش خبر دهد و نشانه هاي او را برپا کند و استحکام بخشد.»
يكي از خصوصيات امام زمان علیه السلاماين است كه فقط از جانب خداي خود خبر مي دهند. سرچشمه ی اخبار ایشان خداست. خبر از غيب و خزانه ي خدا مي دهند، چرا که خداوند به ایشان وحي مي فرستد. ایشان آيات كريمه ي قرآن را با تفسير، تأويل، توجيه و علومي كه دارند ، تحكيم مي بخشند.
امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف وقتی تشريف مي آورند، همه ی آيات کریمه ی قرآن را چه ظاهر و باطن و چه ناسخ ومنسوخ را بيان نموده وآیات را تشييد و محکم می کنند ،زیرا هرچه از آيات قرآن مي خواهيم، پيش ايشان است.
﴿ وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلاَّ عِنْدَنا خَزائِنُه﴾ : ﴿ هيچ چيزي نيست، مگر اين كه خزاین و انبارش پيش ماست. ﴾
﴿وَ ما نُنزِلَه اِلّا بِقَدرٍ مَعلُوم﴾ : ﴿در حد و اندازه هاي محدود ،پايين مي آوريم كه شما بتوانيد بفهميد. ﴾
ائمه قرآن ناطق و قرآن امام صامت
ما بر اساس مدارک و آموزه هاي ديني مان معتقدانیم که ائمه اطهار علیهم السلام قرآن ناطق اند و قرآن مجید امام صامت است.
در خطبه غدير پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می فرمایند:
« مَعاشِرَالنّاسِ، تَدَبَّرُوا الْقُرْآنَ» : « هان مردمان! در قرآن اندیشه کنید. »
«وَ افْهَمُوا آياتِهِ »:« و ژرفای آیات آن را دریابید. »
« وَانْظُرُوا إِلي مُحْكَماتِهِ»:« و بر محکماتش نظر کنید . »
سپس در ادامه می فرمایند :
«مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ عَلِيّاً وَالطَّيِّبينَ مِنْ وُلْدي مِنْ صُلْبِهِ هُمُ الثِّقْلُ الْأَصْغَرُ،» : « هان مردمان! همانا علی و پاکانِ از فرزندانم از نسل او، یادگار گران سنگ کوچک ترند.»
«وَالْقُرْآنُ الثِّقْلُ الْأَكْبَرُ»:« و قرآن یادگار ارزشمند بزرگتراست.»
«فَكُلُّ واحِدٍ مِنْهُما مُنْبِئٌ عَنْ صاحِبِهِ وَ مُوافِقٌ لَهُ»:« هر یک از این دو از دیگر همراه خود حکایت می کند و با آن سازگار است.»
پيغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم خبر مي دهند كه هر چه ائمه علیهم السلام مي فرمایند، از طرف خداست. یکی از تفاوت های اساسی میان مکتب خلافت و مکتب تشیع در همین نکته است . مكتب تسنن اعتقاد دارند كه صحابه عادل و مجتهدند و از پیش خودشان استنباط مي كنند، اما شیعه معتقد است که ائمّه ی طاهرین سلام الله علیهم اجمعین از جانب خود استنباط نمي كنند، بلکه دانش شان، دانش خداست. ایشان آيات تدويني قرآن كريم را تحكيم مي كنند.
خداوند محكم ، متشابه، ناسخ، منسوخ، مجمل، عام، خاص، مطلق و ﻣﻘﻴّﺪ قرآن را به آنان تعلیم فرموده و آنان از طرف خدا آن را بيان مي كنند، لذا این جمله ی پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله که فرمودند :«أَلا إِنَّهُ الْمخْبِرُ عَنْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ الْمُشَيِّدُ لاِمْرِ آياتِهِ.»:«هان ! او از پروردگارش خبر دهد و نشانه هاي او را برپا کند و استحکام بخشد.»
تناقض آشکار تفكر اهل تسنن را روشن می کند.
اقسام آیات قرآن
آيات قرآن كريم بر سه قسم اند:
الف) آياتي كه به صورت رمز هستند، مثل: ﴿الم﴾، ﴿كهيعص﴾ كه علم آن فقط نزد معصومین علیهم السلام است.
ب) آيات متشابه آياتي مانند ﴿وَ جَاءَ رَبُّكَ﴾: ﴿پروردگار تو آمد.﴾:﴿ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْديهِم﴾: ﴿دست خدا بالاي دست هاست.﴾ و يا ﴿اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْض ﴾.
اين ها آيات متشابه خداست که فقط معصوم علیهم السلام می توانند آن ها رابيان كند. آيات قرآن به دريايی مي ماند كه ظاهرش آرام و درونش موّاج و عميق است.
ج) آيات محكم مثل: ﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد﴾، كه معمولاً مسائل فطري را بيان مي كند.
قرآن امام
در روايات آمده كه:
«يَقُومُ الْقَائِمُ بِأَمْرٍ جَدِيدٍ وَ كِتَابٍ جَدِيدٍ وَ قَضَاءٍ جَدِيد»:« وقتی حضرت تشريف مي آورند، با امر وكتاب و قضا ء جديد قيام مي كنند.»
منظور از کتاب همان قرآن است. اين قرآن با قرآن ما فرق دارد. مردم مي گويند: قرآن جديد است، گرچه آياتش همين آيات است، ،ولي چيدمان آيات طبق نزول است.
مثلاً اولين سوره ای كه در قرآن امام زمان علیه السلام هست و اميرالمؤمنين علیه السلام آن را نوشته اند، سوره ي حمد است و سپس سوره ي «العَلق» می باشد.
سوره ی حمد دو بار نازل شده است.امام زمان علیه السلام وقتي با این قرآن تشريف مي آورند، مصداق«وَ الْمُشَيِّدُ لاِمْرِ آياتِهِ» نمایان مي شود.
امام عصر ارواحنافداه آيات خدا را تشييد و محكم مي كنند ،چراكه در قرآن امام زمان علیه السلام ، شأن نزول، تفسير، تأويل، بطون و ظواهر آن وجود دارد. امام زمان علیه السلام کار آیات خدا را محکم میکنند.
آيات خدا دو نوع است:
الف) آيات تكويني: آسمان و زمين و ستاره، انسان و ... .
ب) آيات تدويني يعني آيات نوشتاري که قرآن مجید است.
﴿إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْباب﴾
عمدتاً به قرآن و حدیث، آیات تدوینی گفته میشود. تدوینی یعنی نوشتاری. آیات تکوینی، موجودات عینی خداوند متعال در آفرینش است و به دودسته تقسیم میشود:
الف. آیات انفسی.
ب. آیات آفاقی
قرآن کریم می فرماید:
﴿ سَنُريهِمْ آياتِنا فِي الْآفاقِ وَ في أَنْفُسِهِمْ﴾
﴿ما آیات خود را در افقها وجان هایشان روشن می گردانیم.﴾
ترجمان کتاب خدا
امام زمان ارواحنا فداهمحکم کنندهی آیات تدوینی و تکوینی اند. در زیات آل یس میخوانیم:
«السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا تَالِيَ كِتَابِ اللَّهِ وَ تَرْجُمَانَه»:«سلام بر توای تلاوت کننده و ترجمه کننده ی کتاب خدا.»
مترجم بودن امام علیهالسلام برای آیات خدا، به دو مقولهی ترجمهی قولی و فعلی تقسیم میشود. امام علیه السلام آیات قرآن را قولاً و فعلاً ترجمه میکنند.
ایشان مترجم آیات قرآن هستند .قولاً مانند پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم که در خطبه غدیر حدود صد آیه را ترجمه و تفسیر فرمودند، امام زمان علیه السلام هم مترجم ، مفسّر ،تأویل کننده ی آیات هستند و شأن نزول را بیان میفرمایند.
ایشان عملاً مترجم آیات قرآن نیز هستند، زیرا آیاتی که راجع به تقوی، صلاح، دانش و بینش، توحید، خداپرستی و ... هست را در وجودشان پیاده میکنند.
پس ایشان مترجم آیات اند. ترجمه ی فعلی وقولی قرآن توسط امام عصر علیه السلام هم به عصمت و هم به دانش آن حضرت ارواحنافداه و هم به حدیث ثقلین اشاره دارد:«إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا- كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْض»
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم در خطبه غدیر می فرمایند:
«مُنْبِئٌ عَنْ صاحِبِهِ وَ مُوافِقٌ لَهُ»:«هر یک از این دو از دیگر همراه خود حکایت می کند و با آن سازگار است.»
«لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ»:«جدا نمی شوند تا این که در حوض کوثر بر من وارد شود.»
«لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِي مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا»:«اگر شما به این دو تا چنگ بزنید، هرگز گمراه نمیشوید.»
پس امام زمان علیه السلام آیات خدا را محکم میکنند. ایشان حقانیت آیات را با ترجمهی قولی و فعلی تثبیت میکنند. هیکل، وجود، سکون، زندگی، فریاد، قیام، قعود و گفتار ایشان ترجمهی قرآن است.
یکی از بلند ترین فرازهای زیارت آل یس این قسمت است:
« السَّلاَمُ عَلَيْكَ حِينَ تَقُومُ السَّلاَمُ عَلَيْكَ حِينَ تَقْعُدُ السَّلاَمُ عَلَيْكَ حِينَ تَقْرَأُ وَ تُبَيِّنُ»
«سلام ما بر تو وقتى كه به امر خدا قيام و ظهور فرما یى و وقتى كه در پرده ی غيبت بنشينى. سلام ما بر تو هنگامى كه قرائت و تفسير كنى.»
«السَّلاَمُ عَلَيْكَ حِينَ تُصَلِّي وَ تَقْنُتُ السَّلاَمُ عَلَيْكَ حِينَ تَرْكَعُ وَ تَسْجُدُ»
«سلام ما بر تو در حالی که به نماز و قنوت پردازى. سلام ما بر تو هنگامى كه ركوع و سجود به جاى آرى.»
سلام ما بر تو در تمام این لحظات ارزشمند.
لحظات به دو سبب ارزشمند است :
الف) خود امام زمان علیهالسلام.
ب) کاری که آن حضرت علیهالسلام انجام میدهند.
اگرحقانیت کاری که امام زمان علیهالسلام انجام میدهند، صد درصد نباشد، به ایشان سلام نمیکنیم. وقتی سلام میکنیم معنایش این است که ایشان در کارشان عصمت دارند و تضمین شده و مورد تأیید کامل خداست. آن حضرت آیات خدا را محکم و ترجمه وتفسیر میکنند و درحقیقت ایشان تجسم آیات خدایند.
وقتی کنار ستونی، یک ستون دیگر بنا شود، آن ستون محکم میشود. وقتی یک آیه ای درکنار یک آیهی دیگر بیاید این آیات محکم میشوند.
امام زمان عجل الله تعالی فرجه از نظر عمل و گفتار ، مفسّر آیات اند. وقتی ایشان به آیات قرآن ضمیمه میشوند، این آیات محکم شده و حقّانیّتشان بیشتر میشود.
قرآن با حق است
قرآن باحق است. امام زمان علیهالسلام حق اند. وقتی این دو حق با یکدیگر ضمیمه شود ، محکم میشود و بدنه ی شان قوی میگردد، لذا وقتی امام زمان ارواحنا فداه آیات قرآن را محکم میکنند، حقّانیّتشان را بیان کرده و با عمل خودشان نشان میدهند. وقتی خداوند در قرآن کریم میگوید:
﴿ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ يُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ﴾:﴿تقوی پیشه کنید، خدا به شما علم میآموزد.﴾
﴿ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ ﴾:﴿خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزديكان فرمان مىدهد.﴾
﴿يا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظيمٌ﴾:﴿پسرم! چيزى را همتاى خدا قرار مده كه شرك، ظلم بزرگى است.﴾
این امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف هستند که آیات کریمهی قرآن را محکم میکنند.
آیه نشانهی قدرت، عظمت، مهر، رأفت و رحمت خداست. در واقع وجود امام عصر علیه السلام، چون کتابی است که وقتی آن را ورق میزنیم، تمام اوراق و صفحات قرآن کریم را محکم میکنند. وقتی میخواهیم به آیه ای فکر کنیم، میبینیم که تجسم آن آیه وجود مقدسامام زمان ارواحنا فداه است.
مماس حقیقی با قرآن
امام مهدی علیه السلام مماس حقیقی با قرآن اند .این که در قرآن کریم گفتهاند:﴿ لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ﴾
مماس حقیقی قرآن کریم، پاک شدگان اند. حضرت مهدی علیهالسلام هم جزء پاک شدگان هستند، بنابراین مماس با قرآن اند.
﴿ إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً﴾ ﴿خداوند مى خواهد پليدى و گناه را فقط از شما اهل بيت دور كند و كاملاً شما را پاك سازد.﴾
اگر بخواهیم در مسائل متافیزیکی مماس بگوییم، معنایش این است که حقیقت قرآن با حقیقت آن حضرت، با هم مماس هستند.
همان گونه که حقیقت سرکه با انگبین با هم مماس اند، هر قطرهای ازاین محلول، هم سرکه و هم انگبین است.
شما در وجود مقدس امام زمان و امیرالمؤمنین علیهما السلام وهر نقطهای از زندگیشان را که نگاه کنید، میبینید قرآن و امام است.
هر کجای قرآن را هم که نگاه کنید، میبینید قرآن و امام است .این دو به همدیگر منطبق اند.
امام زمان علیهالسلام در همه ی حالات، آیات کریمهی قرآن را محکم میکنند.
وقتی انسان آیه را میبیند، به صاحب آیه پی می برد، لذا به تمام جملات قرآن، آیه گفته شده است.
سخنان ما کلمه هستند. کلمه معنی آیه می دهد،چرا که دلالت بر متکلم میکند. در قرآن کریم به حضرت عیسی کلمه میگویند:
﴿ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسيحُ عيسَى ابْنُ مَرْيَمَ﴾:﴿خداوند تو را به كلمهاى از طرف خودش بشارت مىدهد كه نامش مسيح، عيسى پسر مريم است.﴾
﴿فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِماتٍ﴾:﴿سپس آدم از پروردگارش كلماتى دريافت داشت [و با آن ها توبه كرد].﴾
در تفاسیر ما میگویند: منظور ازکلمات، ائمه علیهم السلام هستند، زیرا ایشان آیات خدایند.
قیافه و چهره ی ظاهری امام زمان ارواحنا فداه ، چشم ها ، ابروها، تناسب اندام، صورت، دست ها، قد، رنگ ، همهاش آیه و نشانه است. وقتی انسان اینها را میبیند، عظمت ، خالقیت و رأفت خدا را میبیند.
دل هر ذره را که بشکافی آفتابیش در میان بینی
«دل هر ذره» در مورد خلقت آیات آفاقی است.
هر بخشی از زندگی امام زمان علیهالسلام را که میبینیم، آیه ی تکوینی خداست. مِهرشان نشانهی مِهر بینهایت خداست، قهر و آمرزش ایشان نشان آمرزش خداست، بدون این که سنخیت داشته باشد.
برای خداشناسی احتیاج نیست که انسان ها به کهکشانها بروند تا خدا را بشناسند.
﴿إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْباب﴾:
این آیه اشاره به خلقت آسمانها و زمین است و در جای دیگر می فرماید:
﴿ أ فَلا يَنْظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ * وَ إِلَى السَّماءِ كَيْفَ رُفِعَت * وَ إِلَى الْجِبالِ كَيْفَ نُصِبَتْ* وَ إِلَى الْأَرْضِ كَيْفَ سُطِحَتْ﴾
﴿آيا آنان به شتر نمى نگرند كه چگونه آفريده شده است؟* و به آسمان نگاه نمى كنند كه چگونه برافراشته شده؟ * و به كوه ها كه چگونه در جاى خود نصب گرديده ؟* و به زمين كه چگونه گسترده و هموار گشته است !﴾
تمام اینها آیات تکوینی است. امام زمان علیهالسلام آیات تکوینی را محکم میکنند، چرا که در وجود انسان، عالم بزرگ تری است.
انسان میکرو فیلم عالم آفرینش است، یعنی هرچه در آفرینش از فیزیک و متافیزیک هست، در وجود انسان جمع شده. امام مهدی علیهالسلام انسان کامل است و در وجود این انسان کامل، میکرو فیلم تمام موجودات وجود دارد. تمام قوانین منطبق بر جهان، در وجود انسان کامل است، لذا امام زمان علیهالسلام آیهی تکوینی خدا می باشند.
به صحرا بنگرم، صحرا ته وینم به دریا بنگرم، دریا ته وینم
به هرجا بنگرم کوه و در و دشت نشان از روی زیبای ته وینم
آن کس که خدمت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف می رسد، مبهوت جلال و جبروت ایشان میشود،زیرا که خدا در وجود مقدس آن حضرت کانون گرفته است. اگرنقاش، نقاشی خود و یا خطّاط ، خط را خود معرفی کند و بگوید: این نقاشی و این خط من است، دیگر اشتباه نمیکنیم.
وقتی خداخودش نشان بدهد، دیگر در آن اشتباه وجود ندارد. این است که ما در نوای صبح گاهی دعای عهد میخوانیم:
«اللَّهُمَّ أَرِنِي الطَّلْعَةَ الرَّشِيدَةَ وَ الْغُرَّةَ الْحَمِيدَةَ»:«خدایا!، این چهرهی ارجمند و آن پیشانی نورانی را نشان بده.»
در دعای زمان غیبت هم میگوییم:«اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ»:«خدایا! حجت خود را به ما نشان بده.»
وقتی او به ما نشان دهد، دیگر اشتباه ندارد ؛ لذا کسی که علی علیه السلام را میبیند، آیه ی خدا را دیده است.
من نمی گویم خدایی لیک بی توفیق تو باد، برگی را نیارد از زمین برداشتن
من نمی گویم خدایی لیک باید خلق را بر کف تو چشم روزی را مقدر داشتن
امام علیه السلام آیه و نشانه ای هستند که از آن صاحب نشانه خبر میدهند. اگر کسی محبت ایشان را بچشد، به محبت های دیگر دل نمی بندد.
اگر انسان ﻣﺤﺒّﺖ حقیقی بزرگ ترین آیت خدا یعنی امام زمان علیهالسلام را درک کند، به آیات دیگر اعتنا نخواهد کرد.