به نام خداوند همه مِهر مِهروَرز
مسجد شجره یا ذوالحلیفه
مسجد ذوالحلیفه در فاصله‌ی هشت کیلومتری جنوب غربی مسجد النبی قرار دارد و جزو مساجد شهر مدینه به شمار می‌آید. این مسجد که در مسیر راه مکه قرار دارد از مساجد تاریخی کشور عربستان می‌باشد.مسجد ذوالحلیفه میقاتِ کسانی است که برای عمره تمتع و مفرده از مدینه به سمت مکه می‌روند و بسیاری از حجاج در این محل مُحرِم می‌شوند.
این مسجد در منطقه‌ای واقع شده است که پوشیده از نخل‌های خرما است و در آن محدوده چاه‌های آب بسیاری موجود است. این منطقه و چاه‌های آبش به آبار علی به معنی چاه‌های علی معروف است. گفته می‌شود امیرالمومنین علی علیه السلام پس از آن که مقام خلافت خود را در دستان نا اهلان دیدند در دوران خانه نشینی، چاه‌های متعددی برای نخلستان خود در این منطقه حفر نمودند و سپس این نخلستان و چاه‌ها را وقف زائران و حج گزاران نمودند ( تاریخ و اثار اسلامی مکه و مدینه – قائدان – صفحه ۴۰۹).
این مسجد را به نام مسجد شجره نیز می‌شناسند.. در سال ششم هجرت که منتهی به امضای صلح حدیبیه گشت، پیامبر صلی الله علیه و آله در این مکان در کنار درختی به نام سمره فرود آمدند و احرام بستند. این اتفاق در سال هفتم هجرت جهت عمرة القضاء و در سال دهم هجرت برای حجة الوداع تکرار گردید. در تاریخ و کتاب ارزقی اشاراتی به معجزه‌ی پیامبر صلی الله علیه و آله در این مکان شده است ( آثار اسلامی مکه و مدینه-جعفریان- صفحه ۲۷۵). در سال‌های بعد در این محل مسجدی ساختند که با نام‌های ذو الحلیفه، شجره، احرام، میقات و آبار علی معروف شده است. این مسجد تا قرن هشتم هجری به این صورت باقی ماند. در قرن هشتم این مسجد رو به ویرانی نهاد و در قرن نهم تنها دیواری گرداگرد آن باقی مانده بود.
زین الدین الاستدار در سال ۹۶۱ هجری قمری مسجد را بازسازی و احیا نمود. او در اطراف مسجد دیوار بزرگی کشید که تا پایان دوره عثمانی همچنان پابرجا بود.
از آن جایی که مکان محراب اصلی مسجد مشخص نبود زین الدین محراب دیگری در وسط دیوار قبله ساخت.از سویی در سه جهت مسجد پله‌هایی ساخت تا از ورود چهارپایان به داخل آن جلوگیری شود. در دوران عثمانی و در سال ۱۰۵۸ هجری قمری این مسجد به دست یکی از مسلمانان هندی بازسازی شد و برای آن مناره‌ای نیز ساخته شد.
در سال‌های اخیر و دوران سعودی این مسجد به سبک زیبایی بازسازی شده و گسترش پیدا کرده است. امروزه مساحت مسجد شجره یا ذوالحلیفه به ۸۸۰۰۰ متر مربع رسیده است (مناسک حج- ابطحی).
