به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز
آداب مناظره در اصول دین
کتاب «آداب مناظره در اصول دین» ترجمه‌ی یکی از آثار ایت الله سید علی حسینی میلانی است که قواعد و آداب مناظره از کتاب، سنت و حکم عقل سلیم، استنباط شده است. هر اندیشمند و صاحب ایده‌ای ترویج و تبلیغ اندیشه‌ها و عقاید خود را حقی طبیعی می‌داند، پیشرفت و موفقیت در تبلیغ یک باور، به تحقق شروط معینی بسته است، آن سان که ترویج یک اندیشه نیز، ابزارهای خاص خود را می‌طلبد؛ به ویژه در شرایطی که دیدگاه‌های مختلف در برابر هم قرار می‌گیرند و طرفداران هر دیدگاهی، به ترویج دیدگاه خود بپردازند که در این صورت کشمکشی عقیدتی و فکری روی می‌دهد؛ چرا که هر یک از دیدگاه‌های مختلف، صحت عقیده و حق را از آن خود می‌دانند و در صدد غلبه و سیطره فکری بر دیگران بر می‌ایند. البته اصول و ابزارهای پیروزی در میدان کشمکش عقیدتی با اصول و ابزارهای حاکم بر میدان جنگ و رویارویی نظامی تفاوت دارد.
در این کتاب، قواعد بحث و آداب مناظره و گفت و گو میان دانشمندان اسلام، پیرامون اصول دین؛ به ویژه بحث‌های امامت و خلافت را به صورت مختصر بیان می‌دارد. می‌خوانیم: «عقلا به عنوان اصحاب نظر و اندیشه، برای کشمکش در این عرصه، مرزهای خاصی را تعیین نموده و برای پیروزی در آن اصولی را بنیان نهاده اند که معیار و ملاک پذیرش یا رد اندیشه‌های دیگر به شمار می‌آید. روش‌ها و مسائل جدل که در کتاب‌های منطق، مورد بررسی و بازنگری قرار می‌گیرد، در اثر تلاش عقلا بنیان نهاده شده است. انتخاب نام جدل برای این علم یا صنعت، خوش سلیقگی عقلا را نمایان می‌سازد؛ چرا که معنای لغوی جدل؛ پیوندی مستحکم با مقصود منطقی آن دارد». در کتاب پیش رو در قسمت دانشمندان اسلامی و تعریف علم کلام آمده است: «علم جدل به معنا و مفهوم خاصی اختصاص ندارد، بلکه در انواع موضوعات اختلافی همانند فقه، حدیث، فلسفه، اقتصاد، سیاست و دیگر علوم، به کار گرفته می‌شود. به این ترتیب که هر دو صاحب نظر، برای اثبات ادعا یا دیدگاه خود، حجت معتبری را ذکر می‌کنند و آنگاه بر اساس قواعد و اصول موضوعه، به مناظره با یکدیگر می‌پردازند تا حق از باطل و درست از غلط مشخص گردد. "علم کلام" از جمله علومی است که مجادلات فراوانی پیرامونی مسائل آن، صورت پذیرفته است».
این کتاب توسط هیئت تحریریه انتشا‌رات مرکز حقا‌ئق اسلامی قم، ترجمه و ویرایش شده و به چاپ رسیده است.
