به نام خداوند همه مِهر مِهر وَرز
كتاب علل الشرایع
شیخ صدوق مؤلف این كتاب ارزشمند از چهره هاى برجسته فقهی و روات شیعه در قرن چهارم هجرى است.
كتاب علل الشرایع مجموعه روایاتى از حضرت رسول خدا صلی الله و علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام درباره علت برخى از احكام شرعى و عقیدتى است. وی در این كتاب به علت نام گذارى و علت برخى از كارهاى پیامبران و یا پیامبر اسلام و ائمه معصومین علیهم السلام نیز اشاره دارد.
او كه خود یكى از بزرگترین روات شیعه به شمار مى آید عمر خود را صرف شنیدن و نقل روایات اهل بیت عصمت و طهارت نمود تا سخنان گهربار آن بزرگواران را به گوش دیگر انسان ها و آیندگان برساند.
این كتاب مانند دیگر كتاب هاى شیخ صدوق پیوسته مورد توجه علما و فقهاى شیعه قرار داشته و از معتبرترین اصول روایى شیعه مى باشد كه در مجموعه هاى روایتى بزرگ شیعه مانند «بحار الأنوار» و«وسائل الشیعة» از آن نقل شده و به آن استناد نموده اند.
علل الشرایع از جمله كتاب هاى روایى معتبرى است كه علماى شیعه در اجازات خود، روایت آن را به یكدیگر اجازه مى داده اند.
این كتاب براى شناخت علت برخى از احكام اسلام و فلسفه وجودى آنها، مانند اینكه چرا خداوند نماز را واجب گردانیده و اینكه چرا نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا را مىتوان با هم خواند بسیار راه گشا است.
همچنین دلیل برخى از مباحث عقیدتى در آن بحث شده، از جمله این كه چرا پیامبران از فرشتگان برتر هستند و علت احتیاج ما به پیامبر و امام.
علاوه بر آن دلیل برخى از مباحث تاریخى را مستندا ذكر نموده، مانند علت حرمت شكار در روز شنبه بر یهودیان و اینكه چرا حضرت فاطمه زهرا علیها السلام شبانه دفن شد و مباحث مفید دیگر. در مجموع، علل الشرایع كتابى ارزشمند و قابل توجه مى باشد كه با توجه به روایات اهل بیت رسول خدا، كه تنها راه شناخت معارف و احكام اسلامى است، نگاشته شده است.
علامه مجلسى در این باره مى فرماید: «كتاب هاى شیخ صدوق در حدّ كتب اربعه مى باشند و در اجازات روایى ما از مشایخ بزرگ شیعه موجود است و بسیارى از علما و فقهاى شیعه از آنها روایت نقل كرده اند و به لطف خداوند نسخه هاى قدیمى و تصحیح شده اى از آن در اختیار ما مى باشد.»
